Kültürlerarası Etkileşimde Edebi Türlerin Önemi (Nasreddin Hoca’nın “Ye Kürküm Ye” Fıkrası ile Gottfried Keller’ın “İnsanı Gösteren Giyimdir” Adlı Noveli Örneği)
Author :
Abstract
İnsanoğlunun varoluşundan beri, aralarında oluşan sosyal sınıf farkından kaynaklanan kıskançlık, çatışma, küçümseme vb. insani olmayan, inançlara, nezaket kurallarına örf-adetlere vs. aykırı olayların her toplumda kendilerine özgü kültürel özelliklerle edebiyatın konusu olagelmiştir. Türk Halk Edebiyatının güldürürken düşündüren bilgesi Nasreddin Hoca, fıkraları ile, sadece ait olduğu Anadolu topraklarında değil, dünyanın pek çok farklı coğrafya, kültür ve dilinde, Nasuriddin Hoca, Hodja, Ace, Afandi, Gasdanȋ Hoca ve Aslanȋ Hoca vb. adları ile tanınır. En belirgin özellikleri, hazırcevap, bilge, ders veren, sevecen, nazik, adil, öğretici, güldürücü, düşündürücü vb. olan Nasreddin Hoca ilk zamanlar sözlü halk edebiyatının en önemli malzemesi iken, yazılı edebiyatın başlaması ile ilk fıkraları 1480 yılında Ebu‘l-Hayr Rûmî tarafından yazılan Saltuk-name adlı eserden öğrenilir. Günümüzde belki de hakkında en çok edebi türlerden Fıkra, Roman, Hikâye, Şiir, vd. film, dizi, tiyatro, opera, bale, kukla, televizyon dizisi, çizgi-resimli roman, cd. video, sosyal medya siteleri, bilimsel yayınlar üretilen, her yıl mezarının bulunduğu Konya’nın Akşehir ilçesinde festival, zaman zaman değişik yerlerde organizasyonlar, bilimsel etkinlikler, eğlenceler vb. olmak üzere düzenlenen Nasreddin Hoca’nın, en ünlü fıkralarından olan “Ye Kürküm Ye fıkrası” ülkemizde ve dünyada en çok tanınanıdır. Alman Edebiyatının Gerçekçi Edebi dönem yazarlarının önde gelenlerinden Gottfried Keller’in farklı bir tür olan “İnsanı Giyim Gösterir =Kleider machen Leute” noveli de benzer içeriği ile okuyucuya hocanın fıkrasının vermek istediği mesajı vermektedir. Kültürlerarası etkileşimde edebi eserlerin öneminin yadsınamaz gerçekliğinden hareketle, bu makalede yazarların edebi kişilikleri ve eserlerinin ortak ve farklı yönleri, eserlerin türlerinin analizi, bu türlerin farklı kültüre aynen veya değişikliği uğrayarak yansımalaları Metne Bağlı (werkimmanente) Karşılaştırmalı, Geleneksel, Genel Edebiyat Yöntemlerinin Betimlemeli Analiz Yöntem özellikleri ile kurgulanarak incelenecektir.
Keywords
Abstract
Since the existence of humankind, inhumane events such as jealousy, conflict, contempt, etc., arising from the social class differences among them, contrary to beliefs, rules of courtesy, customs, etc., have been the subject of literature in every society with their unique cultural characteristics. Nasreddin Hodja, the sage of Turkish Folk Literature who both evokes laughter and thought, is known for his anecdotes not only in his native Anatolia but also in many different geographies, cultures, and languages around the world, under the names Nasuriddin Hodja, Hodja, Ace, Afandi, Gasdanȋ Hodja, and Aslanȋ Hodja.His most distinctive characteristics include quick-wittedness, wisdom, lecturing, affectionate, kind, just, instructive, humorous, thought-provoking, and other qualities. While Nasreddin Hodja was initially a key source of oral folk literature, with the advent of written literature, his first anecdotes are known from the Saltuk-name, written by Abu'l-Hayr Rumi in 1480.Today, he is perhaps most widely known for his literary works, including anecdotes, novels, short stories, poems, and other literary genres, including films, television series, theater plays, operas, ballets, puppetry, television series, comics, and CDs. One of Nasreddin Hodja’s most famous jokes, “Eat My Fur, Eat My Fur”, which has been produced in videos, social media sites, scientific publications, organized every year as a festival in the Akşehir district of Konya, where his grave is located, and as organizations, scientific events, entertainments, etc. in different places from time to time, is the most well-known in our country and in the world. Gottfried Keller, a leading author of the Realistic Literary Period in German Literature, also wrote a novel, "Clothes Reveal a Person," which, with its similar content, conveys the same message as the teacher's joke. Based on the undeniable reality of the importance of literary works in intercultural interaction, this article will examine the common and different aspects of the literary personalities of the authors and their works, the analysis of the types of works, and the reflections of these types in different cultures, either as is or with changes, by using the Descriptive Analysis Method features of Text-Based (werkimmanente), Comparative, Traditional and General Literary Methods.
