HEM ESKİ HEM ASRÎ: HAYRİ İRDAL

Author:

Year-Number: 2015-2
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : Türk Dili ve Edebiyatı
Number of pages: 426-437
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ölümünden önce yayımlanan son kitabıdır. 1954 yılında Yeni İstanbul gazetesinde tefrika edilmeye başlanan eser, 1961 yılında kitap olarak basılmıştır. Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Batı ile Doğu arasında kalmış bir toplumdaki insanların davranışlarını, yaşamlarını, dönüşümlerini zaman anlayışı çerçevesinde ele alan eleştirel bir romandır. Roman, başkarakter Hayri İrdal’ın anıları şeklinde ve “Büyük Ümitler”, “Küçük Hakikatler”, “Sabaha Doğru” ve “Her Mevsimin Bir Sonu Vardır” başlıklı dört bölüm olarak kurgulanmıştır. Her bölüm Hayri İrdal’ın yaşamındaki değişimleri de göstermektedir. Hayri İrdal’ın yaşamında özellikle iki büyük dönüm noktası vardır. Bunlardan biri, çocukken dayısının ona bir saat hediye etmesi; diğeri, romanda adeta modernizmin temsilcisi olarak yer alan Halit Ayarcı’yla tanışmasıdır. Çalışmayı sevmeyen, çabuk sıkılan, bir şeyler başarmak için hırsı olmayan, hayatın içine karışmayan, pasif, hayata karşı her daim seyirci kalan biri olan Hayri İrdal, Halit Ayarcı’yla tanıştıktan sonra değişir. Halit Ayarcı, Hayri İrdal’ı kurduğu Saatler Ayarlama Enstitüsü’ne alır ve enstitüyü de İrdal’ın hayatını da birlikte şekillendirirler. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hem eskiyi hem de yeniyi eleştirdiği Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Hayri İrdal’ı merkeze alarak Türk toplumunun Tanzimat öncesinden başlayıp Cumhuriyet’i de içine alan dönüşümünü anlatır. Romanda, geçmişi reddetmeyen gecikmiş bir modernlik ve bunun bireyler üzerindeki etkileri işlenmiştir. Çalışmamızda, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, başkarakteri Hayri İrdal ekseninde, romandan yapılan alıntılarla desteklenerek incelenmeye çalışılmıştır.

Keywords

Abstract

Saatleri Ayarlama Ensitüsü, is the last published book before Ahmet Hamdi Tanpinar’s death. This work that started as a serial in Yeni Istanbul Newspaper in 1954, went into print as a book in 1961. Saatleri Ayarlama Enstitüsü, is a novel that analizes the behavior, life and transformation of a society who have been caught in between West and East, in a time perspective. The novel, in the style of the main character Hayri Irdal’s memoires has been set up in four parts as “Great Expectations”, “Small Realities”, “Towards Dawn” and “Every Season Has An End”. Each part also shows the changes in Hayri İrdal’s life. There are two significant changing points in Hayri Irdal’s life. One of them is his uncle giving him a watch as a gift; the other, his meeting with Halit Ayarcı who is reflected as virtually a symbol of modernizm. As someone who dislikes work, gets bored quickly, lacks any kind of ambition, goes with the flow of life, is passive and always watches life go by, Hayri Irdal transforms after he meets Halit Ayarcı. Halit Ayarci admits Hayri İrdal into The Time Adjustment Institute and together they shape the institute and Irdal’s life. Ahmet Hamdi Tanpınar’s Saatleri Ayarlama Enstitüsü while focusing on Hayri İrdal, analizing the old and the new, reflects the transformation of the Turkish society from pre-Tanzimat period through the Republic era. The novel processes a delayed modernism, that does not refuse to recognize the past, as well as its effects on the i

Keywords