TABİATIN, AŞKIN, SAVAŞIN, AİLE HAYATININ TANIKLIĞINDA BİR ULUSUN İNŞA SÜRECİ: CENGİZ AYTMATOV’UN ROMAN VE HİKÂYELERİ
Author:
Abstract
Toplumların inşa sürecini, tarihin yanı sıra sanatın estetik gözlerinden takip edebilmek de mümkündür. Kırgız Edebiyatının önemli ismi Cengiz Aytmatov, bir ulusun oluşturduğu değerleri, yaşadığı sıkıntıları kurgulayan sanatçı rolüyle Kırgız dünyasının inşa sürecinde yer almıştır. Bu bakımdan Aytmatov’un eserleri yalnızca metin odaklı, metin dışı unsurların dışarıda bırakıldığı bir çözümleme biçimine uygun değildir. Onun metinlerinin içeriği ile Kırgız dünyasının yaşadıkları, bir bütünün iç içe geçmiş parçaları gibi olduğundan çözümlenirken metin dışı unsurların yardımına ihtiyaç vardır. İnsan-iklim, toplum-tarih, birey-toplum, savaş-birey, savaş-toplum, aşk-tabiat unsurları, onun metinlerinde kendiliğinden bir bağ kurmuş gibidir. Cengiz Aytmatov’un roman ve hikâyelerinde tabiat, aşk, savaş, aile hayatı, biyografik unsurlarla örülü bir kurgu dünyası karşımıza çıkar. Sanatçının dünyasında yer alan bu unsurlar farklı kurgularla ancak benzer altmetin okumalarıyla anlamlandırılabilir. Bu makalede Aytmatov’un bazı eserlerinde ortaya çıkan ana çerçeveler, tematik olarak birleştirilmeye çalışılacaktır. Yanı sıra onun eserlerinin ulusun inşa sürecinin kaydını tutan yönüne vurgu yapılacaktır.
Keywords
Abstract
It is possible to witness the construction processes of societies through the aesthetic eyes of the art as well as history. Cengiz Aytmatov, an outstanding name in Kyrgyz Literature, has his place as an artist who builds the values of a society in the construction process of a nation as well as the difficulties they encounter. In this respect, the works of Aytmatov are not proper for a text-focused analysis in which extratextual elements are left out. Because the content of his texts are what the Kyrgyz world has experienced and like the pieces of a intertwined pieces of a whole, extratextual elements are needed. Human-climate, society-history, i