2007 SONRASI TÜRKİYE'DE HÜKÜMET SİSTEMİ TARTIŞMALARI VE 16 NİSAN REFERANDRUMU ÖNCESİNDE HÜKÜMET SİSTEMİ DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK SİYASİ PARTİLER, STK’LAR-AKADEMİSYENLER VE KAMUOYU-BASININ BAKIŞI
Author:
Abstract
Ülkemiz 1921 Anayasa’sının benimsemiş olduğu hükümet sisteminin dışında, yaklaşık bir asırdır parlamenter sistem deneyimine sahiptir. Bu uzun süre zarfında ülkemiz, sistemin yaratmış olduğu tıkanıkları çözme adına birçok hususu anayasalarında düzenlemiştir. Ancak gelinen noktada parlamenter hükümet sistemi, ülkemizde devletin temel erkleri arasında dönem dönem yaşanan krizlere kalıcı bir çözüm üretememiş, dolayısıyla da alternatif hükümet sistemlerinin uygulanması noktasındaki tartışmaları hep canlı tutmuştur. Bu bağlamda başkanlık-yarı başkanlık sistemi bilhassa son 20-25 yıllık süreçte pek çok siyasetçi ve akademisyen tarafından parlamenter sisteme alternatif olarak ileri sürülmektedir. Özellikle 2007 yılında yaşanan ve 367 krizi olarak da bilinen cumhurbaşkanı seçim sürecinde yaşanan sıkıntılar hali hazırda tartışmalı olan mevcut hükümet sistemini daha da sorunsallaştırmıştır. Sistemde yaşanan bu sorunlara kesin çözüm üretmek adına başkanlık sistemi üzerine tesis edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, 16 Nisan referandumu sonrası %51 gibi kritik bir oranda kabul edilerek ülkemize özgü bir sistem olarak 2019 yılında uygulanması beklenmektedir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin alternatif olarak önerilmesindeki temel gerekçe, parlamenter sistemin yürütmede istikrarsızlığa yol açtığı ve bu sebepten ötürü de yeni sisteme geçilmesiyle birlikte güçlü bir yürütme ve ondan bağımsız ve güçlü bir yasamanın oluşacağı düşüncesidir. Son ana kadar başkanlık sistemi üzerinden yükselen tartışmaların parlamenter sisteme alternatif olarak düşünülmesi ve tartışılması gerektiğini savunanlar olsa da, önerilen bu sistemlerin aleyhinde görüş bildirenler de söz konusudur. Çalışmamda Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin referandumla kabul edilmeden önce siyasi partiler, sivil toplum örgütleri, akademisyenler, basın ve kamuoyunun bakış açılarının ortaya konularak, yeni hükümet sisteminin vücut bulmasında yaşanan tartışmaların ortaya konması amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Our country has the experience of a parliamentary system for almost a century, except for the government system in which the 1921 Constitution adopts. Over this long period, our country has organized many things in its constitutions in order to solve the obstacles that the system has created. However, the parliamentary government system at the moment has not been able to produce a lasting solution to the crises that existed between the fundamental powers of the state in our country and thus the discussions on the application of alternative government systems have always been alive. In this context, the presidential-semi-presidential system has been put forward by many politicians and academicians as an alternative to the parliamentary system, especially during the last 20-25 years. In particular, the problems experienced in the presidential election process in 2007, also known as the 367 crisis, have further challenged the controversial current government system. The Presidential Government System, which is established on presidential system in order to provide a definite solution to these problems experienced in the system, is expected to be implemented in 2019 as a system unique to my country after being accepted as a critical region by 51% after 16 April referendum. The main rationale for the alternative presidential system of the Presidential Government System is that the parliamentary system leads to instability in the administration and, for this reason, a strong executive and independent and stronger legislature will be formed with the transition to the new system. Although there are those who argue that debate over the presidential system has to be considered and discussed as an alternative to the parliamentary system until the last moment, there are also people who have expressed their views against these proposed systems. In my study, it was aimed to reveal the controversies arising from the formation of the new government system by introducing the points of view of political parties, non-governmental organizations, academicians, the press and the public before accepting the Presidential Government System with a referendum.