Author:
Abstract
Türkiye ve Ortadoğu müzik tarihinde müzik biçimleri, tarihi ve siyasi şartların da etkisiyle müzikte bir gelişimin sonucu şekillenmişlerdir. Bazı müzik biçimleri zamanla ortadan kaybolmuş veya değişim göstermiştir. Bu makalede incelenecek kaybolmuş müzik biçimlerinden biri, XV. Yüzyıl edvar ve nazariyat eserlerinde adı sıkça geçen Nevbe-i Müretteb’dir. Nevbet-i Müretteb hakkında bugüne kadar derli toplu bir makale yayınlanmamıştır. Pek çok akademik araştırmada ve makalede adı geçmesine rağmen Nevbet-i Müretteb araştırılmamıştır. Nasıl bir müzik biçimi idi? Bu araştırmada Nevbet-i Müretteb, hakkında bilgi veren kaynaklarda yer alan her türlü bilgi taranarak elde edilen bulgularla, sistematik müzikoloji yöntemiyle biçim ve melodik olarak, güfte, makam ve usul açısından analiz edilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda nevbet-i mürettebin birbirini takip eden kavl, gazel, terane ve furudaşt denilen dört bölümden oluştuğu görülmüştür. Zamanla başına ve sonuna yeni kısımların eklendiği müzik biçimidir. XI ve XV. Yüzyıllar Orta Doğu ve Türk Müzik tarihinde Paleografik ve Sistemciler döneminin müzik sanatını temsil eden uzun bir müzik biçimi idi. Nevbet-i Müretteb müzik biçimi, XV. Yüzyıldan itibaren kaybolmuş veya XV. Yüzyıldan sonra yerini dört selamlı Mevlevi Ayinlerine bırakmış olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The forms of music in music history of Turkey and Middle East, generally have shaped with musical experiments in effect of history and political conditions. Some music forms gradually dissappered over time or changed the new forms. In this article is aimed to investigate how was the Nevbet-i Müretteb music form that was one of old music forms in music theory books of XVth century like edvar. No comprehensive article about Nevbet-i Müretteb has been published so far. Nevbet-i Müretteb has not been investigated as a form of music despite there is its name in many researchs. How was it as musical form? In this article is systematized about knowledge of Nevbet-i müretteb in sources of from XIth to XVth centuries. It was analyzed as form, makam, usul (rhytm) and lyrics in this article. In conclution in this paper is showed that nevbet-i muretteb has four parts named kavl, gazel, terane and furudaşt in fact. Over time some parts has added in front of or in the end. Nevbet-i müretteb was the top music form and long music form of musical art of Paleoghrafic Period and Systematist Period in XIth and XVth centuries in music history of Turkey and Middle East. Nevbet-i müretteb music form diseppeared or changed as Mevlevi Ayin has four parts after XVth century.