TARİH YAZICILIĞINDA MİTOLOJİK UNSURLAR VE MÜBALAĞALI ANLATIMLARIN KULLANIMI: İSKENDERİYE BÖLGESİ VE FETHİ ÖRNEĞİ
Author:
Abstract
Milletler varlıklarını devam ettirebilmek için zaman zaman savaşmak zorunda kalmışlardır. Bütün milletlerin tarihinde olduğu gibi İslâm’ın ilk döneminde gerçekleşen savaşlarla ilgili olarak ta İslâm Tarihi kaynaklarında hikâye türünden, gerçekliği tetkike muhtaç pekçok olay anlatılır. Bu anlatılanların bazen doğru olduğu gibi bazen de hamaset duygularıyla, düşmanı aşağılamak, tarihi değeri olan bir eseri hikâyelerle cazibeli kılmak gibi değişik gayelerle yazıya geçirildiği görülmektedir. Şüphesiz Müslümanlar hicri birinci asırda tarihte benzerine nadiren rastlanabilecek derecede büyük fetihler gerçekleştirmiş ve geniş coğrafyalara hâkim olmuşlardır. Fetih düşüncesiyle Hz. Ömer döneminde Amr b. el-Âs Mısır’ı fethetmek üzere görevlendirilmiştir. Bu gayeyle Mısır topraklarında Roma İmparatorluğuna bağlı olan Bülbeys, Babilon ve İskenderiye başta olmak üzere birçok yerleşim birimi kısa sayılabilecek bir zaman diliminde fethedilmiştir. Bazı İslâm Tarihi kaynaklarında çalışmamıza konu olan Mısır’ın, fethin gerçekleştiği dönemde en büyük şehri olan İskenderiye ile ilgili gerek kuruluşuyla gerekse Müslümanlar tarafından fethiyle alakalı olarak mitoloji ve efsaneyi andıran, gerçekleri yansıtmayan, mübalağa ifade eden anlatımlar söz konusudur. Araştırmamızda tarih yazıcılığı bağlamında İskenderiye’nin kuruluşu ve fethi sırasında gerçekleştiği iddia edilen rivayetlerin değerlendirilmesi yapılacaktır. Mezkur rivayetlerin doğrululuğunun tetkiki tarihin gerçeklerinin ortaya çıkarılması adına önem arz etmektedir.
Keywords
Abstract
Nations had to fight from time to time in order to continue their existence. As in all nations' history wars happened in the early period of Islam are told fable-like and need to be proven. Some of the things told are true and some of them are not caused by heroism in order to insult the enemy. No doubt that in the first century of the hejira Muslims made big conquests and ruled over wide areas. Umar ibn al-Chattāb selected Amr ibn al-As to conquer Egypt. With this purpose Bulbays, Babylon and Alexandria belonging to the Roman Empire were conquered in a short period of time. In this study we will make an evaluation of the tellings about Alexandria’s founding and conquest in context to historiography. The investigation of the mentioned narratives is important in order to reveal historical facts.