KANDİL MOTİFİNİN TÜRK MEZAR TAŞLARI VE DOKUMALAR ÜZERİNDEKİ KULLANIMLARINA YÖNELİK KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME
Author:
Abstract
Bu çalışmanın amacı Türk İslam sanatlarında önemli bir yeri olan kandil motifinin mezar taşları ve dokumalardaki ortak kullanım özelliklerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Anadolu’nun çeşitli yerlerinde bulunan Türk mezar taşları ile dokumalar incelenerek benzer özellikler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Benzer özellikler kandil motifinin kompozisyon ve anlam yükünü kapsamaktadır. Türk mezar taşları ve dokumalar üzerine yapılmış çeşitli kaynaklardan derlenerek hazırlanmış olan bu çalışma, literatür taraması şeklindedir. Çalışmada kandil motifi tanımlanarak Türk mezar taşları ve dokumalardaki kullanımları açıklanmış, karşılaştırılmaları yapılmış ve bu doğrultuda konu bir sonuca bağlanmıştır. Çalışma sonucunda kandil motifine mezar taşlarında daha çok Selçuklu döneminde rastlanmakta olduğu ve dokuma olarak genellikle seccade dokumalarda uygulandığı görülmüştür. Kandil motifinin uygulamasında her iki alanda benzer özellikler gösterdiği ve anlam yükü açısından aynı anlam doğrultusunda meydana getirildiği tespit edilmiştir. Mezar taşlarında ve seccadelerde kompozisyon açısından genellikle asmalı olarak işlenen kandil motifi anlam olarak “ilahi ışığı” sembolize etmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to reveal the common use properties of the candle motif which has an important place in Turkish Islamic arts on gravestones and weavings. For this purpose, in various parts of Anatolia Turkish gravestones and weavings were examined and similar features were tried to be revealed. Similar features include the form and meaning of the candle motif. The study, which has been compiled from various sources on Turkish gravestones and weavings, is in the form of a literature review. In this study, the candle motif was defined and their usage in Turkish gravestones and weavings were explained, comparisons were made and the subject was concluded in this direction. As a result of the study, it was observed that the candle motif was found mostly in Seljuk period in grave stones and it was generally applied in prayer rugs. It was found that the Kandil motif has similar features in both elements and was formed according to the same meaning in terms of meaning load. The candle motif, which is usually applied as a hanging in form, symbolizes “divine light" in gravestones and prayer rugs.