Author:
Abstract
Tarih boyunca çeşitli kültürlerde kuş ve tüyleri farklı sembolik anlamlar taşımıştır. Eski Türk inancında kuş Gök Tanrı’nın idaresindeki kutsal bir varlıktır. Kuş ve tüyü İslam öncesi ve sonrasında sembolik olarak Tanrıyı, kutsanmışlığı, yükselmeyi, yukarı çıkmayı ifade etmiştir. Kuş, ayinlerde kamın suretine girdiği hayvanlardan birisidir. Tarih boyunca Türk kam ve kadın başlıklarında da kuş tüyleri görülmektedir. Günümüz Türk dünyasında tüylü başlıklar kızların ve gelinlerin bir alameti olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bebek ve sünnet şapkalarına da nazardan korunmak amacıyla kuş tüyü takılmaktadır. Bu çalışmada Türk kültür tarihi içerisinde kam ve kadın başlıklarına kuş tüyü takma geleneğinin kökeni, sembolik anlamları, kullanım şekilleri, tarihî devamlılığı mukayeseli olarak tahlil edilmeye çalışılmıştır. Yöntem olarak öncelikle farklı kültürlerde kuş ve tüyünün yeri, önemi incelenmiştir. Daha sonra Türklerde şaman ve kadın başlıklarında kuş tüyünün kullanımı kronolojik olarak, başlık türlerine göre tasnif edilmiştir. Bu başlıklarda kuş tüylerinin kullanılmasının türeme, süs, uğur, bereket, kutsanmışlık, korunma gibi anlamlarından dinî menşeili olduğu anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
Throughout history, birds and their feathers have had different symbolic meanings in various cultures. In the old Turkish belief, the bird is a sacred being under the rule of the Gök Tengri. Bird and its feather symbolically referred to God, blessedness, ascension, ascending before and after Islam. Bird is one of the animals in whose the Kam takes the form of rituals. Throughout history, bird feathers can be seen on Turkish Kam and women's headgears. In today's Turkish world, headwears with a feather are used as a sign of single girls and brides. Moreover, feathers are attached on the baby and circumcision cap to be protected against the evil eye. In this study, the origin, symbolic meanings, usage patterns and historical continuity of the tradition of wearing Kam and feathers on women's headgears in Turkish cultural history have been tried to be analyzed comparatively. As a method, firstly, the place and importance of bird and feather in different cultures were examined. Then, the use of feathers in Kam and women's headgears in Turks has been classified chronologically according to headgear types. It is understood that the use of bird feathers in the headwears has religious origins in terms of derivation, ornament, auspiciousness, fertility, blessedness and protection.