ARAPLAR DÖNEMİNDE AZERBAYCAN’IN SİYASİ DURUMU ÜZERİNE BAZI İNCELEMELER (YEREL KAYNAKLARA GÖRE)

Author:

Year-Number: 2020-24
Yayımlanma Tarihi: null
Language : Türkçe
Konu : İLAHİYAT / İSLAM TARİHİ
Number of pages: 67-78
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Türk İslam tarihinde önemli yere sahip Azerbaycan, siyasi ve kültürel anlamda Orta Çağın başlamasıyla daima dikkat merkezinde olmuştur. Coğrafi konum itibari ile, kuzeyden Derbent, güneyde Zencan, doğuda Hazar denizi, Batı’da Kafkas dağlarına kadar olan topraklar ile kuşatılan bölge, bu bağlamda tarihi ipek yolu üzerinde yerleşmesi ile de büyük önem arz etmiştir. İslam öncesi Sasani İmparatorluğunun hakimiyeti altındaki bölge, siyasi anlamını kaybederek, sadece coğrafi anlamda ismini koruyabildi. III. Yüzyıldan itibaren bölgeye Türk dilli halkların devam eden akınlar V. Yüzyılda gittikçe artmaya başladı. Bunun sonucu, İran Türk halklarının akının karşısını alabilmek için sınır hatlarını daha da güçlendirdi. Tarihi süreç boyu sömürgeci devletlere karşı bağımsızlık mücadelesi veren Azerbaycan, İslamiyet’in yayılması ile birlikte, Arap Hilafetinin hakimiyeti altına girdi. Böylece, bölgede uzun yıllardan beri devam eden siyasi ve ekonomik karışıklıklar, Emeviler döneminde kısmen azaldığı ve Azerbaycan’da mutlak bir hakimiyetin başladığı ve Abbasiler döneminde ise siyasi istikrarsızlığın ortaya çıktığı görülmektedir. XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, Azerbaycan’da, Orta Çağ tarihinin tetkikine dayalı çalışmaların artarak büyük önem kazandığı görülmektedir. Özellikle, Azerbaycan İlimler Akademisinin ve Tarih Enstitüsünün konu ile ilgili araştırma hey ‘eti tarafından hazırlanan eserler bu bağlamda dikkate değer önem taşımaktadır. Hazırlamış olduğumuz bu çalışmanın kapsamı sınırlı tutularak, Arap hakimiyetinin başlangıç döneminde Azerbaycan’ın siyasi, sosyal, kültürel hayatı yerel ve Rus kaynaklar çerçevesinde incelendi. Böylece, farklı bir bakış açısı ile, kısmi betimleme yöntemine de yer verilerek adı geçen dönemde meydana gelen olaylar değerlendirildi.

Keywords

Abstract

ABSTRACT Azerbaijan, which occupies an important place in the history of Turkish Islam, has always been in the center of attention since the beginning of the middle Ages in the political and cultural sense. Geographically, the region, surrounded by territories from the North to Derbent, Zanjan in the South, the Caspian sea in the East, and the Caucasus mountains in the West, was also of great importance in this context, with its settlement on the historical Silk road. The territory under the rule of the pre-Islamic Sasanian Empire lost its political meaning, retaining its name only in the geographical sense. III. Continuing raids of Turkic-speaking peoples in the region since the century. It began to increase in the century. As a result, Iran has further strengthened border lines to counter the influx of Turkish peoples. Throughout the historical process, Azerbaijan, which fought for independence against colonial States, along with the spread of Islam, fell under the rule of the Arab Caliphate. Thus, the political and economic turmoil that has been going on in the region for many years was partially reduced during the Umayyad rule and began absolute domination in Azerbaijan, while political instability arose during the Abbasid rule. XX. since the second half of the century, studies based on the history of the middle Ages have become increasingly important in Azerbaijan. In particular, in this regard, the works prepared by the Azerbaijan Academy of Sciences and The Institute of history on subject research are of great importance. The scope of this work that we prepared was limited, and the political, social, and cultural life of Azerbaijan during the initial period of Arab domination was studied within the framework of local and Russian resources. Thus, from another point of view, events occurring during the specified period were evaluated with the inclusion of the partial description method.

Keywords