Author :
Abstract
Sistemciler Döneminin sonuncu teorisyenlerinden Abdülkadir Merâgi’nin müzik teorisi yazmaya başladığı 1400 yılından 1435 yılında ölünceye kadar yazdığı bütün müzik teorisi kitaplarında, 12 makam, 6 avazeden başka 24 şubeden bahseder. Merâgi, saydığı bu 24 şubenin kaynaklarını vermediği için ilk bakışta, hepsi Merâgi’nin eserine özgün olduğu sanılır. Pek çok araştırmada da şubelerden bahsederken, Merâgi’nin 24 şubesi ifadesi kullanılır. Gerçekten şubeler Merâgi’nin midir sorusu sorgulanmamıştır. Bu sorgulanması gereken bir destinasyon imajıdır. Merâgi’nin kendisinden önce bu şubelerden bahseden başka müzik teorisyenleri olmuş mudur? Yoksa 24 Şube Merâgi’ye özgün müdür? Merâgi üzerine yapılan yerli ve yabancı araştırmaların hiç birinde gerçekten Meragi’ye özgün müdür sorusu üzerinde durulmamış olduğu, şubelerin özgünlüğü konusunda bir araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır. Makalenin konusu ve amacı Abdülkadir Merâgi’nin 24 şubesinin kendine özgün olup olmadığı sorgulamak olarak belirlenmiştir. Bilindiği üzere bir eserdeki bilgi verileri, daha önceki yazarlar tarafından belirtilmemiş oldukları zaman özgün yani orijinal kabul edilirler. Aksi durumda aktarılan bilgiler, alanın genel-geçer bilgileridir. Bu makalede 24 şubenin genel-geçer bilgi olup olmadığı veya ne kadarının genel-geçer, ne kadarının özgün olduğu araştırılacaktır. Şubeler üzerinden destinasyon imajının müzikolojik sorgulanması amaçlanmaktadır. Araştırma Merâgi’nin eserlerinde yer alan 24 şubesinin öncelikle adları, ikincil olarak sırasayıları aynı mı, kendisinden önceki Sistemciler Dönemi’nin kaynaklarında bulunup bulunmadığı sorusunun incelenmesi ve buna ilave olarak Merâgi’ye özgün olup olmadıklarının tespiti ile sınırlıdır. Makalenin sonucunda Meragi’nin adını vermediği bazı kaynakları olduğu ortaya çıkmış ve 24 şubeden çok azının Meragi’ye özgün olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In all the music theory books that Abdulkadir Meragi, one of the nearly last theorists of the Systemists Period, wrote from 1400, when he started to write music theory, until his death in 1435, he mentions 12 makams, 6 avazahs, and 24 other branches. Since Meragi does not give the sources of these 24 branches he counted, at first glance, all of them are generally thought to be original to Meragi's work. The question of whether the branches really belong to Meragi has not been questioned. This is a destination image that needs to be questioned. Did any other music theorists mention these branches before Meragi himself? Or is 24 Branch unique to Meragi? It is understood that none of the domestic and foreign research on Meragi really focused on the question of the principal original to Meragi, and there was no research on the originality of the branches. The subject and purpose of the article is to question whether the 24 branches of Abdulkadir Meragi are unique to itself. As it is known, information data in a work are considered original when they are not specified by previous authors. Otherwise, the transferred information is the general information of the field. In this article, it will be investigated whether 24 branches are general information or how many of them are common and how many are original. It is aimed to question the destination image musicologically through the branches. The research is limited to examining the question of whether the names of the 24 branches in Meragi's works are the same, secondarily, whether they are the same in the sources of the Systemists Period before it, and in addition to determining whether they are original to Meragi or not. As a result of the article, it was revealed that Meragi had some sources that he did not name, and it was determined that very few of the 24 branches were original to Meragi.
Keywords
- Abdullayeva, Saadet (2018). Nizami’de musiqi. Bakı Nurlar yay.
- Akdoğan, Bayram (2019). Fethullah Şirvani ve mecelletü’l-musika’sı. Ankara Atatürk Kültür
- Bardakçı, Murat (1986). Maragalı Abdülkadir. İstanbul Pan yay.
- Dinç, Sema (2021). Kutbuddin Şirazi’nin dürretü’t-tac’ındaki musiki bölümünün incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ergan, Salih (1994). Türkiye müzik bibliyografyası 1929-1993. Konya.
- Fallahzade, Mehrdad (2005). Persian writing on music. Uppsala Univ publ.
- Keykavus (1082). Kabusname, London 1951 baskısından haz. Ali Husuri, Tahran Kitabha- ne-i Tuhuri yay. 1353 hş. (1975), 36.bab: ss.154-155; Fransızcası: Cabous name çev.A.Querry, Paris, 1886; Arapçaya çev.M.Sadık Neşet-Emin Abdülmecid, Darüşşuruk baskısı, 2007
- Küçükgökçe, Özgen (2010). XV. Yüzyılda makamlar. (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Merâgi (1405). Câmiü’l- elhân (Ed.haz. Babak Hazrai. Tahran 1387 hş/2009)
- Merâgi (1418a). Makasıdü’l-elhan (Ed.haz.T.Biniş. Tahran 1966)
- Merâgi (1423). Makasıdü’l-elhan li’s-sultan Murad es-sâni. TSMK Revan, no.1726; Nuruos- maniye Ktp.; Leiden University Kt. (Türkçe çevirisi R. Uslu. Merâgi’den II. Murad’a müziğin maksatları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi yay. 2015).
- Merâgi (1424). Zevâid-i fevâid-i aşere. (Türkçe çevirisi R. Uslu. Merâgi’nin son müzik eseri. Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay., 2018).
- Oransay, G. (1990). Kırşehirli Yusuf’tan günümüzdeki Türk makam adları yıldizini için bir deneme. Belleten. 1 (1), 23-53
- Öncel, Mehmet (2018). Cemalüddîn Hasan İbn Ahmed’in kitâbü ravzati’l- müstehâm fî il- mi’l-engâm isimli eseri (inceleme ve çeviri). İnsan ve toplum bilimleri araştırmaları dergisi. 7(5), 243-261.
- Özcan, Nuri - Ersoy Çak, Şeyma (2018). TDV İslam ansiklopedisi: Türk müziği bibliyografya- sı örneği. Ankara Gece Akademi yay.
- Öztuna, Yılmaz (2000). Türk musikisi kavram ve terimleri ansiklopedisi. Ankara Kültür Ba- kanlığı yay.
- Öztuna, Yılmaz (1990). Türk musikisi ansiklopedisi. Ankara Kültür Bakanlığı yay.
- Öztürk, Okan Murat (2022). Türk müziğinin temeli olarak halk müziği teorisi ve uygulaması. Ankara Müzik Eğitimi yay.
- Shiloah, Amnon (1979). The theory of music in arabic writings c.900-1900 descriptive cata- logue, Munich Henre Verlag Publish.
- Tekin, Erhan (2007). Safedi’nin müzik teorisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tetik-Işık, S.-R.Uslu (2013). Music bibliography: foreign books and articles. İstanbul Pan yay.
- Tıraşçı, Mehmet (2017). Türk musikisi nazariyatı tarihi. İstanbul Kayıhan yay.
- Tıraşçı, Mehmet (2020). Türk musikisi tarihi terimler sözlüğü. Konya Eğitim yay.
- Tıraşçı, Mehmet (2018). Keşfü’l-humûm (çeviri ve inceleme). Ankara Atatürk Kültür Merke- zi yay.
- URL-1: Yükseköğretim kurumları bilimsel araştırma ve yayın etiği yönergesi. s. 2, md. 4/1/a; yönetmeliğin online adresi, URL: https// www.uak.gov.tr/yonetmelikler/YayinEtigiYonergesi_140318 (Erişim tarihi.09.03.2017)
- Uslu, Recep (2000). Sultan II.Murad devrinde musiki. Akademik araştırmalar. (4-5), 451- 471 (Mercimek Ahmed, Kabusname’den).
- Uslu, Recep (2009). Türkçe müzik teorisi eserleri nasıl çalışılmalı. Folklor/ Edebiyat. (58), 45-62
- Uslu, Recep (2016). Müzik bibliyografyası-1: eserler. 1. cilt, İstanbul Çengi yay.; 2.cilt, Müzik bibliyografyası -2: makaleler. İstanbul Çengi yay.
- Uslu, Recep (2019a). The Makasid al-alhan versions of meragi or the books may be rena- med? Meragi between Timurid Shah Rukh and Ottoman Murad II. Yegah musiki dergisi. 2(1), 21-40
- Uslu, Recep (2019b). Sultan III.Selim’in terkip ettiği makamlar problemi. Türk musikisi atlası. Ankara Yeni Türkiye yay. (1), 455-473
- Uslu, Recep (2020a). Merâgi’nin Câmi’si ve Babak Khazrai edisyonu. musikidergisi (online). 13.Nisan.2020.http://www.musikidergisi.com/yazar-462-.html (Er.tar.10.Mart.2022)
- Uslu, Recep (2020b). Merâgi’nin Zübdetü’l-edvar’ı yayınlandı. musikidergisi (online). 6 Aralık 2020. http://www.musikidergisi.com/yazar-506muzikoloji_meragi’nin_zubdetuledvar’i_basildi....html (Er.Tar.09.03.2022)
- Uslu, Recep (2020c). Ladikli’nin makam-avaze perdeleri yeni sistemcilerin rekabeti mi? kaynaklar üzerinden mu zikolojik deg erlendirme. İçinde R.Uslu (Ed.), Sanatın gölgesinde (ss.67-121). Ankara Tiksad yay.
- Uslu, Recep (2021a). Makam tablosu: Selçuklu zamanı Anadolu ve komşu coğrafyasında sistemcilerden yeni sistemcilere. İçinde O.M.Öztürk-C.Güray (Ed.s), Anadolu ve komşu coğrafyalarda makam müziği atlası. (1, ss.70-125). Ankara Atatürk Kültür
- Uslu, Recep (2021b). Marifet-i musiki -1385?. Ankara Akademisyen yay.
- Uslu, Recep (2021c). Rauf Yekta koleksiyonu Merâgi’nin Makasıd’ı hangi versiyondur?. Journal of Social, Humanities And Administrative Sciences. 7(44), 1643-1652
- Wright, O. (2014). Music theory in Mamluk Cairo. Burlington Ashgate Publish.
- Yıldız-Abbasoğlu, Zeynep (2011). Hasan Kaşani’nin Kenzu’t-tuhaf adlı eseri. (Yayınlanma- mış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
