Author :
Abstract
Hukuk nezdinde tüm haklar ispat için bir delile ihtiyaç duyar. Çünkü ispat, hakkın özü ve insan bedenindeki ruh gibidir. Yargı sisteminde ise hâkim hüküm verirken sadece iddia eden tarafın söylemlerine göre değil, ayrıca bu iddiaları doğrulayacak bir takım maddi delillere ihtiyaç duyar. Bu bağlamda maddi gerçeğe ulaşılması son derece önemlidir. Nitekim özel hukuki muamelelerde ve ceza hukuku alanında şahıslar arasında çekişmeli vakıaların yaşanması her zaman mümkündür. Bu yüzden hak sahibinin hakkına kavuşması ve toplum vicdanın rahatlaması gerçeğin ortaya çıkmasıyla mümkündür. Bu çerçevede olay yerinde adeta sesiz şahitler hükmünde bulunup tespit edilen karîneler hâkime bir yön tayin etmektedir. İslam hukuku adalet anlayışı perspektifinde de hak ispatı için yine karîneler çok büyük bir öneme sahip olup beyyine kavramı içerisinde değerlendirilmiş ve kendileriyle birtakım hükümler verilmiştir
Keywords
Abstract
All rights under the law need evidence to prove. Because the essence of the right to proof is almost like the soul in the human body. In the judicial system, the judge needs some material evidence not only according to the claims of the claiming party, but also to confirm this claim. In this context, it is extremely important to reach the material truth. As a matter of fact, it is always possible to experience contentious cases between individuals in private legal transactions and in the field of criminal law. Therefore, it is possible for the rightful owner to get his / her rights and to relax the conscience of the society when the truth is revealed. In this context, the presumption of witnesses at the scene of the incident almost silent and determined determines a direction for the judge. In Islamic law, presumptions are also of great importance for proving rights in the perspective of the understanding of justice, they have been evaluated within the concept of blessings and some provisions have been given with them.
Keywords
- Akşit, Cevat. İslâm Ceza Hukuku ve İnsani Esaslar. İstanbul: Gümüşhânevi Yayıncılık, 1987.
- Akşit, Cevat. İslâm Ceza Hukuku ve İnsani Esaslar. İstanbul: Gümüşhânevi Yayıncılık, 1987. Altaş, Hüseyin. Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 1997.
- Atar, Fahrettin. İslâm Adliye Teşkilatı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991. Aydın, Devrim. Ceza Muhakemesinde Deliller, Ankara: Yetkin Yayınları, 2014.
- Beccarıa. Suçlar ve Cezalar. Ankara: İnkilâp ve Aka Kitabevleri, 1950.
- Bardakoğlu, Ali. “Beyyine” DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1992, VI: 97-98.Bardakoğlu, Ali. “Ceza” DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1993, VII: 469-470.Bardakoğlu, Ali. “Had” DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1996, XIV: 547-551. Bardakoğlu, Ali. “İspat” DİA. İstanbul: TDV Yayınları 2000, XX: 492-495.
- Behnesi, Ahmed Fethi. Nazariyetü’l-isbat fi’l-fıkhi’l-cinai’yyi’l-İslâmi. Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, 1962.
- Beyhâki, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî. Sünenü’l-Kübra. IV, Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l- İlmiyye, 2003.
- Beroje, Sahip. Ceza Muhâkemesi Hukuku Açısından İslâm İspat Hukuku, Ankara: Fecr Yayın- ları 2004.
- Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukuki İslamiyye ve Istılahatı Fıkhyye Kamusu. VIII, İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1985.
- Buhâri, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-sahîh. V, Dımeşk: er-Risâletü’l- Âlemiyye 2011.
- Centel, Nur-Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi. 2010.
- Çetinkaya, Ahmet. İslam Muhakeme Hukukunda Hâkimin Şahsi Bilgisi ile Hüküm Verebilirmi? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2015), 2: 153-188.
- Dağcı, Şamil. İslam Ceza Hukukunda Şahıslara Karşı Müessir Fiiller. Ankara: Türkiye Diya- net Vakfı Yayınları, 1996.
- Demirbaş, Timur. Kriminoloji. Ankara: Seçkin Yayınları, 2016.
- Doğan, Hasan. İslâm Hukunda İftira. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
- Dönmezer, Sülhi-Sahir, Erman. Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku. III, İstanbul: Der Yayınları, 1967.
- el-Abid, Ahmed b. Süleyman. “İsbâtü’l-İğtitab bi’l-Karâini’t-Tıbbiyye Muasıra”, Mutemeru’l- Karâini’t-Tıbbiyeti’l-Muasıra ve Eseruha fi’l-Fıkh. yy. (2014). III/1061-1107.
- el-Anzi, İbrahim b. Satm. el- Basmatu’l-Virasiyye ve Devruha fi’l-İsbati’l-Cinai beyne’ş- Şeriattil-İslâmiyye ve’l-Kanuni’l-Vadî. (Toktora Tezi) Camiatü Nayf, 2004.
- Erbay, Celal. İslam Ceza Mahkemesi Hukukunda İspat Vasıtaları. İstanbul: Marmara İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1999.
- Erten, Rıfat. “Gen (DNA) Testinin İspat Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”. Ankara Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (1996), XXXXV/573-588.
- Erturhan, Sabri. “İslâm Hukukunda Şüpheden Sanığın Yararlanmasıİlkesi (In Dubio Pre Reo)”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2002), IV/179-205.
- et-Tenem, İbrahim bin Salih bin İbrahim. “İsbâtü’l- İ’tidâi ale’n- Nefs ve ala’t- Tegyir bilKarâini’t- Tıbbiye” Mü’temerü’l- karâinü’t- tibbiye’l-mu’asıratü ve’l-âsâruhâ’l-fikhiyye (2014) III/541- 635.
- Fîrûzâbâdi. Kamusu’l-muhit. Beyrut: Mektebetu’t-Tahkiku’t-Türas fi’l- Müessesetü’r- Risa- le, 2005.
- Ğanem, Muhammed Ahmed. el-Edilletu’l- kânuniyyetü ve’ş-şer’iyyetü lil-isbât ve’l-cinaiyyi bi’ş-şifreti’l-virâsiyyeti. İskenderiyye: Dâru’l-Câmiatü’l-Cedide 2008.
- Hüseyin, Ahmed Ferrac. Edilletu’l-İsbât fi’l-fıkhi’l-islâm. İskenderiyye: Dâru’l-Câmiatü’l- Cedide, 2004.
- İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer. Reddü’l-muhtâr ale’d-dürri’l-muhtâr. XII, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
- İbn Ebu’d- Dem Edebu’l-kadâ’. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1987.
- İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvinî He- medânî. Mu’cemü mekâyîsi’l-luğa Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
- İbn Feruhu’l-Maliki Tezkiyetu’l-rasulüllah. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye. 2003.
- İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed bin Alî el- Askalânî. Fethu’l-bari. II, Beyrut: Dâru’l- Mârife, 2005.
- İbn Kayyım, Ebû Abdillah Şemsüddin Muhammed b. Ebi Bekr b. Eyyûb ez- Zürâi ed- Dı- meşki el- Hanbeli. et- Turuku’l- hükmiyye. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1997.
- meşki el- Hanbeli. İ’lâmü’l-muvakkı’in. IV, Beyrut: Dârû’l- İbn Hazm, 2008.
- İbn Kudame, Ebu Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Muhammed. el-Müğni. XII, Bey- rut: Dâru’l-Fikri’l-Arabi, 1968.
- İbn Manzûr, Cemaluddin Muhammed b. Mukerrem. Lisanü’l-arab. IX, Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, 1968.
- İbn Nüceym, Zeynüddin b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahru’r-râik Şerhu Kenzi’d- dekâ-ik. VIII, Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l- İlmiyye, 1997.
- İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrahim b. Muhammed. el-Eşbâh ve’n-nazâi’r. Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l- İlmiyye, 1999.
- İbn Cüzey. el-Kavaninü’l-Fıkhiyye fi Telhîsi’l-Mezhebi’l-Mâlikiyye. Beyrut: Dâr İbn Hazm,Kaldırım, Nur-Öncel, Esra Hazal. Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat. Ankara: Seç- kin Yayınları, 2014.
- Karakaş, Fatma Tülay. “Karîne Kavramı, Kanuni Karîneler ve Varsayımlar” Ankara Üniver- sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2013). 62 (3): 729-759.
- Karaman, Hayreddin. İslam Hukukunda İçtihad. İstanbul: İFAV Yayınları, 1966.
- Karaman, Hayreddin. “Adalet” DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınlar 1987. I/343-Karaman, Hayreddin. Mukayeseli İslam Hukuku. III, İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
- Kâsani, Alâuddin Ebu Bekr b. Mes’ud. Bedâiu’s-Sanâi. II, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- İlmiyye, Köse, Saffet. İslam Hukukuna Giriş. İstanbul: Hikmetevi Yayınları, 2016.
- Kunter, Nurullah Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Sermest Matbaası. 1964.
- Kurtubi, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed el- Ensari. el-Camiu’ li- ahkâmi’l-kur’ân. XX, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1959.
- Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü. Ankara: Sevinç Matbaası, 1979.
- Medkûr, Muhammed Selâm. el-Kadâ fi’l-İslâm. Kahire: Dâru’l- Nehdati’l-Arabiyye, 1964.
- Mahmesânî, Subhi Recep Felsefetü’t-teşrî fi’l-islâm. Ankara: Türkiye İlahiyatçılar Birliği Vakfı Yayınları, 2013.
- Mevsili, Ebû’l Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li-te’lili’l-muhtâr. II, Beyrut: Dârû’l Kutubi’l-İlmiyye, 2015.
- Nevevi, Ebû zekeriyyâ b. Şeref b. Mürî. Sahihu’l-müslim bi-şerhi’n-nevevi. VI, Beyrut: Mües- setu’l-Kurtuba, 1994.
- Özekes, Muhammet. HMK’da İspat ve Deliller Bakımından Getirilen Yenilikler m. 187-198. Re’fet Osman, Muhammed. el-Kadâ fî’l- fikhi’l-islâmî. y.y. 1992.
- Pekdemir, Şevket “Hırsızlık ve Cinayet Suçlarında Parmak İzinin İspat Değeri” Hitit Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2016). XV/449-473.
- Sahnun, Ebu Said Abdüsselâm b. Saiad b. Habib et-Terhûni. Müdevvenetü’l-kübrâ. Kahire: Matbaatu’s-Saade, 2014.
- Serahsi, Şemsuddin Ebu Bekr Muhammed b. Ahmet. el- Mebsut. XXX, Beyrut: Dâru’l- Mârife,Şahâta, Abdullatif Hasan. Hücciyetu’l-delili’l-mâddî fi’l-isbât fi’l-fıkhi’l-islâm ve’l-kanuni’l- vad’î. Camiâtü’l-Ezher: Daru’l-Camiatü’l-Cedide, 2005.
- Şen, Yusuf. İslam Muhakeme Hukukunda İspat Vasıtalarından Karîne. (Yayınlamamış Yük- sek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. 1994.
- Şevkâni, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ali b. Muhammed es- Sa’ânî. Neylü’l- evtar. VI, Mısır: Daru’l- Hadis. 1993.
- Tenger, Feyza. İslam Hukukunda Hâkimin Takdir Yetkisi Bağlamında Kendi Bilgisiyle Hü- küm Vermesi. (Yüksek Lisans Tezi) Ankara: Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Terhûnî, Muhammed Daw. Hucciyyetu’l-karâin fi’l-isbati’l-cinâî fî’l- fıkhi’l-islâmî ve kanunîl- vad’î, Bingazi: Karnus Üniversitesi Yayınları, 1992.
- Trablûsî Alâu’l-Din Ebu Hasan Ali b. Halîl. Muini’l-hükkâm. Riyâd: Merkezü’l-Türâs, 2001.
- Yargı, Mehmet Ali. Suudi Arabistan’ın Yargı Sistemi. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2014.
- Yaylalı, Davut. İslam Hukukunda Adli Deliller. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Uludağ Üni- versitesi, Bursa: Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1980.
- Yaylalı, Davut. “Karîne” DİA. İstanbul Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları (2001). XXIV: 492-Yıldız, Kemal İslam Yargılama Hukukunda Şahitlik. İstanbul: Hacegan Akademi Kitaplığı.Yılmaz, İbrahim. “İslâm Hukukunda DNA Parmak İzi Testi İle Nesebin Reddi” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi (2017), XXI/9-44.
- Yiğit, Yaşar. İslâm Ceza Hukuku Hükümlerinin Yürürlüğü. Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.Zeydan, Abdulkerim. Nizâmu’l-kadâ fî’ş- şerîati’l-islam. Bağdat: Mektebetu’l- Ğani, 1984.
- Zeylaî, Ebû Muhammed Cem’alüddin Abdullâh b. Yusuf b. Muhammed. Tebyinü’l- hakâik. IV, Beyrut: Daru’l Kutubi’l- İslâmi, 2010.
- Zuhayli, Muhammed. Târihu’l-kadâ fi’l-islâm. Dımeşk: Dâru’l-Fikri’l-Muâsara, 1995.
