Author:
Abstract
Türkologiyada məchul növ ilkin olaraq semantik-sintaktik mövqedən müəyyən edilir. Belə ki, məntiqi və qrammatik kateqoriyalar bir-biriləriylə təzadlıq təşkil edir. Yəni məchul növ məlum növün ixtisar olunan forması kimi təzahür edir. Türkoloji dilçilikdə məchul növ müxtəlif şəkildə adlandırılır. İlkin olaraq M.Kaşğari bu növü məchul adlandırmış, daha sonra dilçilikdə bu addan geniş şəkildə istifadə olunmuşdur. Azərbaycan dilçiliyində də ərəb mənşəli olan “məchul” terminindən istifadə olunur. Bununla paralel olaraq “passiv” terminindən də istifadə edilməsi müşahidə olunur. Belə ki, M.Hüseynzadə və A.Şərifov feili növlər üzrə təsnif edərkən məchul sözünün qarşısında “passiv” sözünü yazırlar. Həqiqətən də feilin növ kateqoriyası hər zaman təsirlik və təsirsizlik kateqoriyasına görə sabit qalmışdır. Məhz elə bunun nəticəsidir ki, feilin növ kateqoriyasının müəyyənləşdiriliməsində təsirlik və təsirsizlik kateqoriyasını əsas meyar kimi götürmək olmaz. Hər şeydən əvvəl, şəxsiz mənanın varlığı cümlənin xüsusi sintaktik strukturundan asılıdır və özünün ifadə etdiyi məna ilə digər növlərdən fərqlənməkdədir.
Keywords
Abstract
In Turkology, the passive voice is initially determined from the semantic-syntactic position. Thus, logical and grammatical categories contrast with each other. That is, the passive voice appears as a shortened form of the known species. In Turkological linguistics, passive voice are named in different ways. Initially, M. Kashgari called this species unknown, later this name was widely used in linguistics. In Azerbaijani linguistics, the term "unknown" of Arabic origin is also used. In parallel with this, the term "passive" is also used. Thus, M. Huseynzade and A. Sharifov write the word "passive" in front of the word unknown when classifying verbs by types. Indeed, the type category of the verb has always remained stable according to the category of active and passive. It is the result of this that the category of effectiveness and ineffectiveness cannot be taken as the main criterion in determining the type category of the verb. First of all, the existence of an impersonal meaning depends on the special syntactic structure of the sentence and differs from other types by the meaning it expresses.