Author :
Abstract
Devrik tümce, sözdizimsel düzlemde, tümcedeki öğelerin yüklem-art konuma taşınması olarak tanımlanabilir. Ancak, bu tanımlama yalnızca biçimsel bir işlemi aktarmaktadır. Devrik tümceyi dilin bütün düzlemlerinde, yalnızca biçimsel olarak değil işlevsel olarak da açıklamak gerekmektedir. Sözgelimi, konuşucu hangi bağlamda neden devrik tümce kullanma ihtiyacı hissediyor, konuşucunun iletişimsel hedefleri açısından devrik tümcenin işlevleri nelerdir, gibi soruların yanıtını aramak gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın araştırma soruları şunlar olmuştur: (i) Devrik tümce, dil konuşucularının sezgisel dilbilgisinde bulunan temel tümce diziliminin neresindedir; yani, Türkçedeki belirtisiz (unmarked) sözcük sırası (word order) gerçekten Özne + Nesne + Yüklem biçiminde midir; (ii) devrik tümce ile kullanıcı, biçimsel veya anlamsal hangi işlevleri aktarmayı amaçlamaktadır; (iii) devrik tümce ile aktarılan önermelerde bilgi nasıl paketlenmektedir? Ancak, bu çalışmada temel amaç, bütün bu soruların genellenebilir bir yanıtını bulmaktan çok olası yanıtlar üzerinden örnek çözümleme yöntemlerine ulaşmak olacaktır. Devrik tümcenin işlevleriyle ilişkili psikolojik ve sezgisel arka plana ulaşmak için dilin dinleme, konuşma ve yazma düzlemlerine yönelik üç test uygulanmıştır. Ardından bu testlerin sonuçlarından oluşan veri üzerinde çözümlemeler yapılmış, ortaya çıkan bulgular hakkında çeşitli açıklamalarda bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
Inverted sentence can be described as conveying the parts of speech to a place that its predicate isn’t at the end of the sentence in a syntactical context. But this description explains only a formal process. Therefore we should explain the inverted sentence not only formally but also functionally in all language contexts. For instance, we need to find an answer for questions like “in which context and why the lecturer feels the need to use inverted sentence” or “what are the functions of inverted sentence in terms of lecturer’s communicational aims”. Accordingly these are the research questions of this study: (i) in which proportion does the inverted sentence take place in Turkish syntactical context. What is the unmarked word order in Turkish, really Subject + Object + Verb? (ii) Formally or semantically which functions do the inverted sentence and the lecturer aim to convey; (iii) How is the information packaging in statements that are conveyed through inverted sentence. But in this study the primary goal is to reach sample analysis methods using probable answers rather than finding an answer for all these questions. 3 tests were carried out related with the language’s writing, listening, and speking context in order to reach physicological and intuitional background to do with the functions of inverted sentence. Afterwards, analyses were done on the data which was formed by these test results and different explonations were given about the findings that occured.
