Author :
Abstract
Beluçlar, tarihçilerin önemli bir kısmı tarafından bir Kürt kavmi olarak kabul edilmektedir. Hint-İran dil grubunun bir dalı olan Beluçça Farsça ve Peştucayla benzerlikler göstermektedir. Beluçça ilk eserler Sanskritçe döneminde verilmiştir. 644’te Makran’ın Emevî topraklarına katılmasıyla Beluç dili ve edebiyatında köklü bir değişim yaşanmıştır. Beluçistan, Kuşanlar, Gazneliler gibi Hindistan’da kurulan Türk devletlerinin zaman zaman bir parçası olmuştur. Orta Asya’dan gelen Türk göçmen ve akıncıları da Beluçistan’ın kimi bölgelerine yerleşmişlerdir. Yüzlerce yıl yerli Beluçça konuşan halkla dışarıdan gelen Türkler arasında idarî, ictimaî ve lisanî etkileşim yaşanmıştır. Bu etkileşim neticesinde kimi Türkçe kelime ve unsurlar Beluç diline ödünçlenmiştir. Çalışmamızda üç Beluçça sözlük Türkçe kelime ve unsurlar açısından taranmıştır. Taramalarımız sonucunda 51 öğe tespit edilmiştir. Bu unsurlar tematik, morfolojik ve fonetik tasnife tabi tutulmuştur. Beluççada tespit edilen unsurların Türkçe mukabilleri beş farklı etimoloji sözlüğü olmak üzere 18 farklı sözlükte taranarak ödünçleme listesine dahil edilmiştir.
Keywords
Abstract
Balochs are regarded as a Kurdish people by a significant number of historians. Balochi, which is a branch of Indo-Iranian language group, has similarities with Persian and Pashto. The first works of Balochi literature were given in Sanskrit period. In 644, by tha fall of Makran in the Umayyad time, came a fundamental change in Balochi language and literature. From time to time Baluchistan have became part of the Turkish states established in India such as Kushan and Ghaznavids. Turkish migrants and raiders from Central Asia have also settled in some parts of Balochistan. Hundreds of years have experienced administrative, social and linguistic interaction between native Baloch-speaking people and Turks coming from outside. As a result of this interactions, some Turkish words and elements were borrowed to Baloch language. In this study, three Baloch dictionaries were scanned in terms of Turkish words and elements. 51 words/elements have been identified as a result of our scans. These elements were classified thematically, morphologically and phonetically. The Turkish equivalents of these elements which are identified in the balochi were scanned in 18 different dictionaries, five different etymology dictionaries and included in the borrowings list.
Keywords
- Ashraf, A. B. ve Soydan, C. (2012). Urdu-Türkçe Sözlük. İstanbul: TDK Yayınları.
- Baloch, M. N. A. K., (1988), English Urdu Balochi Brahwe/Kurdî Bhol chal. Quetta, Pakistan: Balochi Academy.
- Bayur, Y. H. (1987). Hindistan Tarihi. 3 Cilt. (2.Baskı) Ankara: TTK Basımevi.
- Bloch, J. (1965). Indo-Aryan from the Vedas to Modern Times. (Eng. Version, A. Master). Paris, France: Librairie D'amerique Et D'orient Adrien – Maisonneuve.
- Çağbayır, Y. (2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük I-V. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Chatterji, S. K. (1963). Languages and Literatures of Modern India. Calcutta, India: Prakash Bhavan.
- Clauson, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. London, England: Oxford University Press.
- Doerfer, W. (1965–1975). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen. Bd. I-IV, Wiesbaden, Deutschland: Franz Steiner Verlag.
- Eren. H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Şahsî Yayın.
- Hashmi, S. Z. S. (2000). Sayad Ganj: Balochi-Balochi Dictionary. Karachi, Pakistan: Sayad Hashmi Academy. p. 887.
- Heyet, (1981). Uzbek Tilining Izaxli Lugati I-II. Moskva, Russija: Akademiya Nauk Uzbekskoi SSP, Moskva Izdateljtsvo Russkiy Yazik.
- Karaağaç, G. (2004). Türkçenin Dünya Dillerine Etkisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kaşgarî, M. (2005). Divan-i Lugatit Türk. (Haz. Serap Tugba Yurteser). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Komisyon. (1987). Efganistan. (4. Cilt, 144-146). İslam Ansiklopedisi. İstanbul: MEGSB Yayınları, Devlet Kitapları.
- Komisyon. (1992). Peştu dili. S, Kılıçoğlu; N, Araz; H. Devrim. (Ed.). Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi. (Cilt 16, s. 25). İstanbul: Sabah Gazetesi Armağanı.
- Komisyon. (1993). Derleme Sözlüğü. 1-12. Cilt. (2.Baskı). Ankara: TDK Yayınları.
- Komisyon. (1995). Tarama Sözlüğü. 1.Cilt. (3. Baskı) Ankara: TDK Yayınları.
- Komisyon. (1996). Tarama Sözlüğü. 2-8. Cilt. (2. Baskı). Ankara: TDK Yayınları.
- Komisyon. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
- Mayer, T. J. L. (1909). English-Baluchi Dictionary. Lahore: Government Press. (Reproduced: Sheikh Mubarak Ali Publishers & Booksellers, Lahore, 1975).
- Miri, M. K.; Miri, S. K. (1970). Balochi-Urdu Lughat. Quetta, Pakistan: Balochi Academy.
- Rai, B. H. (1992). Tarih-i Beluçistan. Lahore, Pakistan: Sang Mil Publishers.
- Shahwani, E. A. (2008). Balochi-Urdu Bhol Chal. Quetta, Pakistan: Balochi Academy.
- Sheikh, S. A. S. A., (2010). Short Sketch, Historical and Traditional, of the Musalman Races Found in Sindh, Baluchistan and Afghanistan, Their Genealogical Sub-divisions and Septs, Together with an Ethnological and Ethnographical Account, Commissioner’s Press, Karachi, 1901 (Reproduced: Panhwar, Sani Hussain.
- Tuğlacı, P. (1983). Okyanus Ansiklopedik Sözlük I-X. (Altıncı Baskı). İstanbul: Cem Yayınevi.
