Author :
Abstract
Selçuklu hanedanından Çağrı Bey’in yanında 3000 atlı ile Anadolu’ya ilk defa ayak basmasının (1016-1021) bininci yılındayız. Bin yıldır verilen milyonlarca şehitle Anadolu Türkleştirilip İslamlaştırıldı. Elbette bu süreç çok değişik faktörlerin katkısıyla gerçekleşti. Ama bu sürecin en belirleyici ögesi Selçuklular oldu. Selçuklular bu coğrafyanın Türk vatanı olmasının temel taşlarını döşediler. Selçuklu hanedanından Anadolu’ya ilk ayak basan Çağrı Bey olmuştur. Nasıl oğlu Alparslan, Malazgirt zaferiyle Anadolu kapılarını ardına kadar açmışsa; Çağrı Bey de ondan yaklaşık 50 yıl önce düzenlediği Anadolu seferiyle Türklerin zihnine Anadolu sevdasını düşürmüştür. Selçuklular 1040 Dandanakan Zaferi’ni bu keşif seferinin geliriyle kazanmışlardır. Büyük Selçuklu Devleti’nin yönetimine geçen İranlı devlet adamları onları Anadolu’dan uzaklaştırırken; yeni bir vatan arayışındaki kuzenleri Kutalmışoğulları ve Türkmenler Anadolu fetihlerine yönelmişlerdir. Selçukluları Anadolu yolculuğuna zorlayan birçok iç ve dış nedenler vardır. İç nedenlerin en önemlisi kuzenler olan Mikailoğulları ile aralarında gelişen soğukluktur. Dış nedenler ise Karahanlılar, Gazneliler ve Abbasîler’dir. Karahanlılar ve Gazneliler bölgede başka bir güçlü devlet istemezken; Abbasî Hilafeti de göçebe Türkmenler’den rahatsızlığını sürekli olarak Selçuklulara iletmiştir. Bu nedenlerle Selçuklular büyük çoğunluğu göçebe olan soydaşlarını ve kuzenlerini Anadolu fetihlerine yönlendirmişlerdir. Böylece kaderin garip bir cilvesi olarak Anadolu’yu Türkleştirip İslamlaştıranlar buraya ilk ayak basanlar değil Kutalmışoğulları ile göçebe Türkmenler olmuştur.
Keywords
Abstract
We are in the thousandth anniversary of the first step of Çağrı Bey of the Seljuk dynasty to Anatolia (1016-1021) with his 3000 horsemen. Anatolia was turkified and Islamized with millions of martyrs during the last millennium. Of course, this process took place with the contribution of many different factors. But the most decisive element of this process was the Seljuks. The Seljuks laid the cornerstones of the transformation of this geography into a Turkish homeland. Çağrı Bey was the first to step into Anatolia from the Seljuk dynasty. Just as his son Alparslan opened the doors of Anatolia with the victory of Manzikert; Çağrı Bey imprinted the love of Anatolia to the mind of Turks with his Anatolian expedition he organized about 50 years before Manzikert. The Seljuks won the 1040 Dandanakan Victory with the income of this discovery expedition. While Iranian statesmen, who took the helm of the Great Seljuk State, took them away from Anatolia, their cousins Kutalmışoğulları and Türkmens, who were looking for a new homeland, turned to Anatolian conquests. There are many internal and external reasons that forced the Seljuks on their journey to Anatolia. The most important of the internal causes is the coldness that developed between the cousins Mikailoğulları and Arslanoğulları. External causes are Karahanids, Ghaznavids and Abbasids. While Karahanids and Ghaznavids did not want another strong state in the region; The Abbasid Caliphate frequently conveyed its discomfort from the nomad Turkmen to the Seljuks. For these reasons, the Seljuks sent their fellow nomads and cousins to the Anatolia for conquests. Thus, as a strange twist of fate, the groups that turkified and Islamized the Anatolia were the Kutalmışoğulları and the nomad Turkmens instead of those that first stepped in Anatolia.
Keywords
- Ahmed b. Mahmud, Selçuknâme, çev.. Erdoğan Merçil, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, 1977.
- Aksarâyî, Kerimüddin Mahmud, Müsâmeretü’l-Ahbar, çev. Mürsel Öztürk, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
- Ayönü, Yusuf, Selçuklular ve Bizans, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2018.
- Azimî, Azimî Tarihi, çev. Ali Sevim, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2006.
- Beyhakî, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Hüseyin, Tarih-i Beyhakî, çev. Necati Lügal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2019.
- Cüzcânî, Minhâc-ı Sirâc, Tabakât-ı Nâsırî, çev. Erkan Göksu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.
- Ebu’l-Ferec, Ebu’l-Ferec Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
- Hüseynî, Şadruddin Ebu’l-Hasan, Ahbârü’d-Devleti’s-Selçûkiyye, çev. Necati Lügal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
- İbn Fadlân, İbn Fadlân Seyahatnamesi, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Bedir Yayınevi, 1975.
- İbn Bîbî, Hüseyin b. Muhammed b. Ali b.Cafer Rugadî, El- Evâmirü’l- Alâ’iyye fi’l-umûri’l- Alâ’iyye, çev. Mürsel Öztürk, İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.
- İbnü’l-Adîm, Buğyetü’t-taleb fî Tarihi’l Haleb (Biyografilerle Selçuklu Tarihi), çev. Ali Sevim, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
- İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman, El-muntazam fî târîhi’l-ümem’de Selçuklular, çev. Ali Sevim, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014.
- İbnü’l-Cevzî, Sıbt, Miratü’z-zaman fî târîhi’l-a’yân’da Selçuklular, çev. Ali Sevim, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2011.
- İbnü’l-Esir, Ali b. Muhammed Ebu’l-Fida, El-Kâmil fi’t-târih, çev. Heyet, İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2016.
- İsfahânî, İmadeddin El-Kâtip, Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, çev. Kıvameddin Burslan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
- Narşahî, Ebubekir Muhammed B. Cafer, Tarih-i Buhârâ, çev. Erkan Göksu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2013.
- Özgüdenli, Osman Gazi, Selçuklular, C. I, İstanbul: İSAM Yayınları, 2013.
- Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu, 1971.
- Turan, Osman, Selçuklular ve İslamiyet, İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu, 1971.
- Turan, Osman, Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, İstanbul: Nakışlar Yayınevi, 1980.
- Urfalı Mateos, Urfalı Mateos Vekayi-namesi (92-136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hrant D. Andreasyan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
