TRA2 Düzey-2 Bölgesinde (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) 2007-2019 Yılları Arasında Nüfusun Gelişimi ve Demografik Yapının Değişimi
Author :
Abstract
TRA2 Türkiye’deki 26 İBBS düzey-2 bölgesinden biridir. Günümüzde bölgede ülke nüfusunun %1,4’üne denk gelen 1 milyon 118 bin kişi yaşamaktadır. Bu çalışmada Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars illerini kapsayan TRA2 bölgesinde nüfusun 2007-2019 yılları arasındaki gelişiminin yanı sıra nüfus gelişimine etki eden göç, ham doğum ve ham ölüm oranı gibi bazı değişkenlerin ve demografik yapının değişimi incelenmiştir. TRA2 düzey-2 bölgesinde 2007-2019 arasında doğal artışa rağmen eksi değerler alan net göç hızından dolayı nüfus yaklaşık 19 bin (%2) azalmıştır. Bölgede ham doğum, ham ölüm, doğal artış hızı ve toplam doğurganlık hızı gibi değişkenlerin son yıllarda azaldığı görülmektedir. Son yıllarda toplam doğurganlık hızı ve ham doğum oranının azalmasına bağlı olarak bölgenin demografik yapısı da değişmektedir. Çocuk nüfusu oranının giderek azaldığı bölgede, çalışma çağındaki nüfus ve yaşlı nüfus oranı ise artmaktadır. Bölge illerinden Ardahan %15’e, Kars ise %10’a yaklaşan yaşlı nüfus oranı ile dikkat çekmektedir. Özellikle Ardahan’da son yıllarda nüfusun hızlı yaşlanma sürecinin yaşandığı gözlenmektedir. Ağrı ve Iğdır ise 12 yılda azalmasına rağmen yüksek çocuk nüfus oranı ile dikkat çekmektedir.
Keywords
Abstract
TRA2 is one of 26 NUTS Level-2 regions in Turkey. Today, 1 million 118 thousand people, corresponding to 1.4% of the country's population, live in the region. In this study, the development of the population, as well as the change of demographic structure and some variables such as migration, crude birth and crude mortality rate that affect population development have examined between 2007 and 2019 in the TRA2 region, which includes Ağrı, Ardahan, Iğdır and Kars. Despite the natural increase in the TRA2 Level-2 region the population decreased by approximately 19 thousand (2%) between 2007 and 2019, due to the net migration rate that took negative values. It is observed that variables such as crude birth, raw death, natural rate of increase and total fertility rate have decreased in the region in recent years. The demographic structure of the region has also changed due to the decrease in total fertility rate and raw birth rate in recent years. The proportion of the working age population and the elderly population are increasing in the region where the rate of child population is gradually decreasing. Among the provinces of the region, Ardahan draws attention with the elderly population ratio approaching 15% and Kars approaching 10%. Especially in Ardahan, it has been observed that the population has experienced a rapid aging process in recent years. Although Ağrı and Iğdır have decreased in 12 years, they draw attention with their high rate of child population.
Keywords
- Albayrak A.S. Kalaycı Ş., Karataş A. (2004). Türkiye’de coğrafi bölgelere göre illerin sosyo- ekonomik gelişmişlik düzeylerinin temel bileşenler analiziyle incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 101-130.
- Aydın, O. Aslantaş Bostan P. Özgür, E. Murat. (2018). Mekânsal veri analizi teknikleriyle türkiye’de toplam doğurganlık hızının dağılımı ve modellenmesi. Coğrafya Dergisi, 37, 27-45
- Başıbüyük, A. (2005). Doğu Anadolu Bölgesi’nde nüfusun cinsiyet ve yaş yapısı. Doğu Coğ- rafya Dergisi, 14, 67-94.
- Coşkun, V. (2015). Çözüm süreci: Kazanımlar ve tehditler. Democratic Progress Institute.
- Demir, M. (2013). Kars ilinin nüfus gelişimi ve başlıca demografik özellikleri. Doğu Coğraf- ya Dergisi, 34, 127-156
- Doğanay, H. (2014). Türkiye beşeri coğrafyası. Pegem-Akademi Yayınları.
- Kaya, F. (2018). Ağrı ilinin coğrafi analizi. İçinde K. Karabulut (Ed.), Ağrı ilinin sosyo- ekonomik profili. Salmat Basım Yayın Dağıtım.
- Keleş, R. (2012). Kentleşme politikası. İmge Kitabevi.
- Khalaf, S. (2019). Doğu Anadolu Bölgesi’nde nüfus gelişimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 241-262.
- Koç¸ İ. Eryurt, M.A. Adalı, T. Çağatay, P. (2010). Türkiye’nin demografik dönüşümü: Doğur- ganlık, aile planlaması, anne-çocuk sağlığı ve beş yaş altı ölümlerdeki değişimler:1968-2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları.
- Köse, T. (2017). Çözüm sürecinin yükselişi ve düşüşü. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergi- si, 4(1), 13-40.
- Özdoğan, İ. (2019). Ağrı ilinin Cumhuriyet Dönemi nüfus seyri. Ağrı İbrahim Çeçen Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 177-206
- SERKA, (2012). TRA2 bölgesinde sınır ticareti ve sınır kapıları: Sosyo-ekonomik bir analiz, sorunlar ve çözüm önerileri. SERKA Yayınları.
- SERKA, (2015). TRA2 bölgesi (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) 2014-2023 bölge planı. SERKA Yayınları
- Sertkaya Doğan Ö. ve Gökburun, İ. (2019). İBBS uygulamasında nüfus verilerinin coğrafi açıdan yorumlanmasını kolaylaştıracak bir yol haritası. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), 39-60.
- Sertkaya Doğan, Ö. (2015). Population movements in Turkey: International migrations, International Journal of Liberal Arts and Social Science, 3,102-110.
- Sertkaya Doğan, Ö. (2019). Toplam doğurganlık hızının İBBS düzey-1 ölçeğinde sosyo- ekonomik değişkenler çerçevesinde analizi. İçinde Üçışık Erbilen, S. ve Şahin G. (Ed.), Prof. Dr. Nuran Taşlıgil’e Armağan Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları. Eski Babil Yayınları.
- Şahin, S. (2015). Geçmiş günümüz ve gelecekte nüfus gerçeği. Pegem-Akademi Yayınları
- Şimşek, O. (2018). Iğdır ilinin nüfus özellikleri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5(14), 180-210.
- Tandoğan, A. (1998). Demografik temel kavramlar ve Türkiye nüfusu. Eser Ofset Matbaacı- lık.
- Taş, B. (2006). AB uyum sürecinde Türkiye için yeni bir bölge kavramı: İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması (İBBS). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 185- 197.
- Tufan, İ. (2014). Türkiye’de yaşlılığın yapısal değişimi. Koç Üniversitesi Yayınları.
- Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2011). Beşeri coğrafya: İnsan, kültür, mekân. Çantay Yayınları.
- Üzümcü, A. ve Özşahin, L. (2019). TRA2 bölgesinde dış ticaret ve göç olgusu: 2010-2018 Dönemi üzerine bir inceleme. Kafkas üniversitesi İİBF Dergisi, 10(20), 670-707,
- Yılmaz M. (2015). Türkiye’de kırsal nüfusun değişimi ve ilere göre dağılımı (1980-2012), Doğu Coğrafya Dergisi, 33, 161-188.
- Yılmaz, M. (2016). Türkiye’nin değişen nüfus yapısı: Nedenler, değişim, sonuçlar ve gelecek. Çantay Yayınları.
- Yılmaz, M. (2021). Türkiye nüfus coğrafyası. Nobel Akademi Yayıncılık.
- Yüceşahin, M.M. ve Özgür, E.M. (2008). Regional fertility differences in Turkey: Persistent high fertility in southeast. Population, Space and Place, 14, 135-158.
- http://tuik.gov.tr/Start.do (Son erişim: 20/05/2021)
