TRA1 Düzey-2 Bölgesinde (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 2007-2020 Yılları Arasında Nüfusun Gelişimi ve Demografik Yapının Değişimi
Author :
Abstract
TRA1 Türkiye’deki 26 düzey-2 bölgesinden biri olup Bayburt, Erzincan ve Erzurum illerini kapsamaktadır. TRA1 düzey-2 bölgesinde günümüz 1 milyon 75 bin kişilik bir nüfus bulunmakta ve bu nüfus Türkiye nüfusunun %1,3’üne denk gelmektedir. Bu çalışmada 2007-2020 döneminde bölgede nüfusun gelişimi ve demografik yapının değişimi incelenmiştir. TRA1 düzey-2 bölgesinde 13 yıllık sürede doğal artışa rağmen nüfus azalmıştır. Şüphesiz bu durumun nedeni bölge illerinde özellikle de en büyük nüfuslu il olan Erzurum’da, net göç hızının sürekli eksi değerler almasıdır. 2007 ile 2020 yılları arasında TRA1 bölgesinde toplam doğurganlık hızı ve ham doğum oranı azalmış, buna bağlı olarak çocuk nüfusun toplam nüfus içindeki payı azalmıştır. Aynı süreçte çalışma çağındaki nüfus ile yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı ise artmıştır. Bölgede 2007’de %30,1 olan çocuk nüfus oranı 2020’de %23,6’ya düşmüş aynı süreçte çalışma çağındaki nüfus oranı %62,5’ten %66,2’ye, yaşlı nüfus oranı ise %7,4’ten %10,1’e çıkmıştır. Nüfusun yaş kompozisyonunun değişmesine bağlı olarak 13 yıllık süreçte TRA1 düzey-2 bölgesinde nüfusun toplam bağımlılık oranı ve genç bağımlılık oranı azalmıştır. Aynı süreçte yaşlı bağımlılık oranı ise artmıştır. TRA1 düzey-2 bölgesinde 2007’de %60 olan toplam bağımlılık oranı 2020’de %51’e inmiş aynı süreçte genç bağımlılık oranı %48’den %36’ya inmiş yaşlı bağımlılık oranı ise %12’den %15’e çıkmıştır. TRA1 düzey-2 bölgesinde demografik yapı illere göre farklılık göstermektedir. Erzurum yüksek çocuk nüfus ve bağımlılık oranı ile dikkat çekerken Bayburt ve Erzincan illeri ise düşük çocuk nüfus oranı ve yüksek olan yaşlı nüfus oranı ile dikkat çekmektedir.
Keywords
Abstract
TRA1 is one of the 26 level-2 regions in Turkey and covers the provinces of Bayburt, Erzincan and Erzurum. Today, there is a population of 1 million 75 thousand people in the TRA1 level-2 region and this population corresponds to 1.3% of Turkey's population. In this study, the development of the population in the region and the change of demographic structure in the 2007-2020 period were examined. Despite the natural increase in the TRA1 level-2 region over a 13-year period, the population has decreased. Undoubtedly, the reason for this situation is that the net migration rate constantly takes negative values in the provinces of the region, especially in Erzurum, which is the most populated province. Between 2007 and 2020, the total fertility rate and crude birth rate decreased in the TRA1 region. For this reason, the share of the child population in the total population has decreased in the region. In the same period, the share of the working age population and the elderly population in the total population increased. The rate of child population in the region, which was 30.1% in 2007, decreased to 23.6% in 2020, while the rate of the working age population increased from 62.5% to 66.2%, and the rate of the elderly population increased from 7.4% to 10.1%. Depending on the change in the age composition of the population, the total dependency ratio of the population and the youth dependency ratio decreased in the TRA1 level-2 region over the 13-year period. In the same period, the elderly dependency ratio increased. In the TRA1 level-2 region, the total dependency ratio, which was 60% in 2007, decreased to 51% in 2020, in the same period, the youth dependency ratio decreased from 48% to 36%, and the elderly dependency ratio increased from 12% to 15%.The demographic structure in the TRA1 level-2 region differs according to the provinces. While Erzurum draws attention with its high child population rate and dependency rate, the provinces of Bayburt and Erzincan draw attention with their low child population and high proportion elderly population rates.
Keywords
- Albayrak A.S. Kalaycı Ş. Karataş A. (2004). Türkiye’de coğrafi bölgelere göre illerin sosyoe- konomik gelişmişlik düzeylerinin temel bileşenler analiziyle incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 101-130.
- Aydın, O. Aslantaş Bostan P. Özgür, E. Murat. (2018). Mekânsal veri analizi teknikleriyle Türkiye’de toplam doğurganlık hızının dağılımı ve modellenmesi. Coğrafya Dergisi, sayı:37, s:27-45
- Başıbüyük, A. (2005). Doğu Anadolu Bölgesi’nde nüfusun cinsiyet ve yaş yapısı. Doğu Coğ- rafya Dergisi, 14, 67-94.
- Coşkun, O. (2013). Doğu Anadolu’da kentleşme ve kentsel gelişim. Doğu Coğrafya Dergisi, 30, 229-256.
- Doğanay, H. (2014). Türkiye beşeri coğrafyası. Pegem-Akademi Yayınları.
- DPT, (2008). Türkiye’de iç göçler ve göç edenlerin nitelikleri (1965-2000). DPT Yayınları.
- Ersungur Kaçar M. ve Selçuk G. Nuri. (2022). TRA1 bölgesinde turizm potansiyelinin böl- gesel kalkınma politikaları açısından değerlendirilmesi, Current Perspectives in Social Sciences, 26(1), 112-117. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/2364733, son erişim:27/07/2022.
- Gök, Y. Kayserili, A. (2010). Cumhuriyet döneminde Erzurum ilinin kır-şehir nüfus değişi- mi. Doğu Coğrafya Dergisi, 24, 1-17.
- Keleş, R. 2012, Kentleşme politikası. İmge Kitabevi.
- Khalaf S. (2019). Doğu Anadolu Bölgesi’nde nüfus gelişimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 241-262.
- Koç¸ İ. Eryurt, M.A. Adalı, T. Çağatay, P. (2010). Türkiye’nin demografik dönüşümü: doğur- ganlık, aile planlaması, anne-çocuk sağlığı ve beş yaş altı ölümlerdeki değişimler:1968-2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları, ISBN 978975-491-285-2.
- Köse T. (2017). Çözüm sürecinin yükselişi ve düşüşü. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 4(1), 13-40.
- KUDAKA, (2011). TRA1 Düzey-2 bölge planı 2011-2013. Ankara: Seyrajans Reklam ve Tanı- tım Hizmetleri.
- Sertkaya Doğan Ö. (2015). Population movements in Turkey: international migrations. International Journal of Liberal Arts and Social Science, 3,102-110.
- Sertkaya Doğan Ö. Gökburun, İ. (2019). İBBS uygulamasında nüfus verilerinin coğrafi açı- dan yorumlanmasını kolaylaştıracak bir yol haritası. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), s:39-60.
- Sertkaya Doğan, Ö. (2019). Toplam doğurganlık hızının İBBS düzey-1 ölçeğinde sosyo- ekonomik değişkenler çerçevesinde analizi, editörler: Üçışık Erbilen, S. and Şahin G., Prof. Dr. Nuran Taşlıgil’e Armağan Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları, içinde, İstanbul: Eski Babil Yayınları.
- Şahin, S. (2015). Geçmiş günümüz ve gelecekte nüfus gerçeği. Pegem-Akademi Yayınları
- Tandoğan, A. (1998). Demografik temel kavramlar ve Türkiye nüfusu. Eser Ofset Matbaacı- lık.
- Taş, B. (2006). AB uyum sürecinde Türkiye için yeni bir bölge kavramı: istatistikî bölge birimleri sınıflandırması (İBBS). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 185- 197.
- Tufan, İ. (2014). Türkiye’de yaşlılığın yapısal değişimi. Koç Üniversitesi Yayınları.
- Tümertekin, E. Özgüç, N. (2011). Beşeri coğrafya: insan, kültür, mekân. Çantay Yayınları.
- Yılmaz, M. (2015). Türkiye’de kırsal nüfusun değişimi ve ilere göre dağılımı (1980-2012). Doğu Coğrafya Dergisi, 33, 161-188.
- Yılmaz, M. (2016). Türkiye’nin değişen nüfus yapısı: nedenler, değişim, sonuçlar ve gelecek. Çantay Yayınları.
- Yılmaz, M. (2017). Erzurum ilinde nüfusun yapısı ve eğitim durumunda çeyrek asırda (1990-2015) meydana gelen değişim, Marmara Coğrafya Dergisi. 36, 162-174.
- Yılmaz, M. (2020). Türkiye’deki İBBS düzey-1 bölgelerinin nüfus coğrafyası. Kitabevi Yayın- evi.
- Yılmaz, M. (2021). Türkiye nüfus coğrafyası. Nobel Akademi Yayınları
- Yüceşahin, M.Murat and Özgür, E.Murat. (2008). Regional fertility differences in Turkey: persistent high fertility in southeast. Population, Space and Place, 14, 135-158.
- http://tuik.gov.tr/Start.do (Son erişim:25/10/2020)
