Author :
Abstract
Tanzimat ve sonrası dönem Osmanlı Devleti’nin pek çok alanda köklü bir değişim içine girdiği bir süreçtir. Bu değişimin önemli basamaklarından biri de eğitim alanında yaşanmıştır. Osmanlı Devleti’nde modern bir yükseköğretim kurulması yönünde çeşitli teşebbüsler olmuş ve 1 Eylül 1900 tarihinde Dârülfünûn-i Şahâne açılmıştır. Dinî ilimlerin yükseköğretim seviyesinde eğitim ve öğretiminin yapılması için de bir takım kurumlar açılmıştır. Bu kurumlardan biri olan Dârülfünûn Ulûm-i Şer‘iyye Şubesinde fıkıh tarihi dersinin okutulması Kâmil Miras’a havale edilmiş, kendisi de bu amaçla ilk Türkçe fıkıh tarihi kitabı olan Tarih-i İlm-i Fıkıh adlı eserini kaleme almıştır. Diğer taraftan yine Dârülfünûn fıkıh usulü hocalarından Seyyid Bey de ders notlarından derlenen Usul-i Fıkıh Dersleri adlı eserini yazmıştır. Kâmil Miras’ın Tarih-i İlm-i Fıkıh ile Seyyid Bey’in Usul-i Fıkıh Dersleri adlı eserleri dikkate alınarak hazırlanmış olan sınav soruları bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Makalenin temel amacı dönemin ders kitaplarıyla uyumlu olarak hazırlanmış sınav sorularını ilgililerin dikkatine sunarak, geçmişteki fıkıh eğitimi hakkında bilgi sahibi olmalarına imkân sağlamaktır.
Keywords
Abstract
The Tanzimat and post-Tanzimat period is a process in which the Ottoman state underwent a radical change in many areas. One of the important steps of this change has been experienced in the field of education. There were various attempts to establish a modern higher education in the Ottoman Empire and Dârülfünûn-i Şahane was opened on September 1, 1900. A number of institutions were opened for the education and training of religious sciences at the higher education level. One of these institutions, Dârülfünûn Ulûm-i Şer’iyye Branch, teaching the history of fiqh was assigned to Kamil Miras, and for this purpose, he wrote the first Turkish fiqh history book, Tarih-i İlm-i Fiqh (The History of Fiqh). On the other hand, Seyyid Bey, one of the usul al-fiqh teachers of Darülfünun, wrote his work called Usul-i Fıkıh Dersleri (The Lesson of Usul al-Fiqh) which was compiled from his lecture notes. Exam questions prepared by taking into account the work of Kâmil Miras’s Tarih-i İlm-i Fıkıh, and Seyyid Bey’s Usul-i Fıkıh Dersleri form the subject of this article. The main purpose of the article is to bring the exam questions prepared in accordance with the textbooks of the period to the attention of those concerned, and to enable them to have information about the fiqh education in the past.
Keywords
- Arslan, A. (2010). Darülfünun’dan Üniversite’ye. İçinde Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politika- ları Sempozyum Kitabı (s. 202). Ankara: Korza Basım.
- Atay, H. (1983). Osmanlılarda yüksek din eğitimi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ayhan, H. (1992). Batılılaşma. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Cilt 5, s.s.158) İstanbul: TDV Yayınları.
- Dölen, E. (2010). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Darülfünun’da İlâhiyat Öğretimi. İçinde Darül- funun İlahiyat Sempozyumu Kasım 2009 Tebliğleri (s. 108). İstanbul: Ada Ofset.
- Hanioğlu, Ş. (1992). Batılılaşma. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Cilt 5, s.s.148). İstanbul: TDV Yayınları.
- İhsanoğlu, E. (1993a). Dârülfünûn. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Cilt 8, s.s. 522). İstanbul: TDV Yayınları.
- İhsanoğlu, E. (1993b). Dârülfünûn tarihçesine giriş (II) üçüncü teşebbüs: Dârulfünûn-ı Sultani. Belleten, 57 (218), 202-204.
- İshakoğlu, S. (1995). 1900-1946 yılları arasında, darülfünun ve İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde matematik ve fen bilimleri eğitimi. İçinde Osmanlı Bilimi Araştırmaları (s.s. 227). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Kılıç, M.T. (2016). Fıkıh tarihinin içtihat merkezli yazılması problemi. Sosyal Bilimler Araş- tırma Dergisi, 14 (27), 131-133.
- Okur, H. (2021). Osmanlı Medreselerinde Telif Edilen İlk Türkçe “Fıkıh Tarihi”: Kamil Mi- ras’ın “Tarih-i İlmi Fıkıh” Adlı Eseri ve Sistematiği. İçinde Istanbul Scientific Research Congress October 2021 Bildirileri (s.s. 140-149). İstanbul: ISCYA Yayınevi.
- Öcal, M. (2010). Daru’l-fünûn İlahiyat Fakültesi’nin Öğretim Süresi Ders Programı ve Me- zuniyet Belgesi Örnekleri. İçinde Darülfunun İlahiyat Sempozyumu Kasım 2009 Tebliğleri (s. 184). İstanbul: Ada Ofset.
- Öcal, M. (2013). Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Gerçekleştirilen Medrese Islahatları Üzerine Bir Değerlendirme. İçinde Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Bildirileri (s. 95). Muş: Muş Alparslan Üniversitesi Yayınları.
- Semiz, Y. (2000). Osmanlı Devleti’nde üniversite darülfünun. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.
- Yazıcı, N. (2012). Kâmil Miras hayatı ve eserleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
