Dijital Teknoloji Bağlamlı Medya Ortamlarının Özellikleri ve Kitle İletişim Modellerinde Teknolojik Yaklaşımlar
Author :
Abstract
Kitle iletişim araçları ve medya hayatımızda artık önemli bir yere sahiptir. Bilgi akışı, eğitim, eğlence, kültürel paylaşımlar, popüler kültür ürünleri, pazarlama ve bunlar gibi birçok içerik, medya aracılığıyla insanlığın hizmetine sunulmaktadır. Teknoloji ve medya sayesinde, etkileşim ve iletişim, tarihte hiç olmadığı kadar büyük bir ivme kazanmış, küresel köy adeta avuçlarımızın içine sığdırılmıştır. Sunulan her medya, ulaştığı kitleyi olumlu veya olumsuz yönde etkileme gücüne sahiptir. Kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkilerinin anlaşıldığı andan itibaren, bu araçlar üzerine birçok teori ve yaklaşım geliştirilmiştir. Bu teori ve yaklaşımların bazıları, kitleleri pasifize ederken, bazıları onları aktif birer ajan olarak görmektedir. Genel kanı, insanların analitik düşünebilen mantıklı bireyler olduğu yönünde olsa da medya tarafından verilen mesajlardan ve kültür endüstrilerinden etkilenmeyen pek az insan olduğu bir gerçektir. Bununla beraber, teknolojik gelişmeler, içerik üretimini kurumların tekelinden almış, bireyleri de içerik üreticisi konumuna getirmiştir. Nitekim, medya ortamları doğru-yanlış, taraflı-tarafsız, yasal-yasadışı vb. birçok bilginin biriktiği kirli bir bilgi havuzuna dönüşmüştür. Medya içeriklerinin ikna ve manipülasyon gücü birtakım güçlerin iştahını kabartmış, kitleleri, kendi istekleri doğrultusunda etkilemek ve yönlendirmek için medyayı bir araç olarak kullanmaya başlamışlardır. Çalışmanın amacı, kitle iletişimini konu alan teknolojik yaklaşım, kuram ve düşünceleri analiz edip, kitle iletişimine eleştirel bir bakış açısı sunmaktır. Çalışma kapsamında, sırasıyla medya kavramına ve kitle iletişim araçlarına getirilen teknolojik yaklaşımlara değinilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği ile yürütülmüştür.
Keywords
Abstract
Mass media and media have an undeniable place in our lives. Information flow, education, entertainment, cultural exchanges, popular culture products, marketing, etc. are offered to the service of humanity through the media. Thanks to technology and media, interaction and communication have gained momentum like never before in history, and the global village has been squeezed into our palms. Every media presented has the power to positively or negatively affect the audience it reaches. From the moment the effects of mass media on society were understood, many theories and approaches have been developed on these tools. While some approaches and theories pacify the masses, some see them as active agents. Although the general consensus is that people are rational individuals who can think analytically, it is true that few people are unaffected by the messages given through the media and the culture industries. In addition, technological developments have taken the production of content from the monopoly of institutions and have brought individuals to the position of content producers. As a matter of fact, media environments have turned into an information repository where a lot of right-wrong, biased-neutral, legal-illegal information accumulates. The aim of the study is to analyze the technological approaches, theories and thoughts on mass communication and to present a critical perspective. The concept of media and the technological approaches brought to the mass media are mentioned. The study was carried out with the document analysis technique, which is one of the qualitative research methods.
Keywords
- Adorno, T., W. (2003). Kültür endüstrisini yeniden düşünmek (Çev.: Bülent O. Doğan). Cogi- to, (1), 3-6.
- Adorno, T. W. (2011). Kültür endüstrisi kültür yönetimi (Çev.: N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen.). İletişim Yayınları.
- Aydoğan, F. (2000). Medya ve serbest zaman. Om.
- Aytekin, H., Ateş. E. ve Aytekin, T. (2022). Kültür endüstrisi bağlamında kitle iletişim araç- ları ve toplum. iletişim. İçinde S. Onar (Ed). İletişim ve medya alanında uluslararası araştırmalar, VII. 7-28. Eğitim Yayınevi.
- Baran, S. J. (2014). Introduction to mass communication: Media literacy and culture (8th ed.). McGraw Hill.
- Baran, S. J., & Davis, D. K. (2011). Mass communication theory: Foundations, ferment, and future. (6. Baskı). Wadsworth.
- Berger, A. A. (2012). Kültür eleştrisi kültürel kavramlara giriş (Çev.: Ö. Emir). Pinhan Yayın- cılık.
- Bilici İbrahim, E. (2014). Medya okuryazarlığı ve eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Borchers, T. A. (2013). Persuasion in the media age. Waveland Press.
- Castells, M. (2005). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür, ağ toplumunun yükselişi. (Çev.: E. Kılıç). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Dellaloğlu, B. F. (1995). Frankfurt Okulu'nda sanat ve toplum. Bağlam Yayınları.
- Demir Askeroğlu, E. ve Ersöz Karakulakoğlu, S. (2019). Geleneksel Medyadan Yeni Medya- ya Geçiş Sürecinde Değişen Gazetecilik ‘Yurttaş Gazeteciliği: Kuşaklar Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7 (1), 508536, Doi: 10.19145/e-gifder.442960
- Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2005). Öteki kuram: Kitle iletişim kuram ve araştırmalarının tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. ERK Yayınları.
- Horkeimer, M. ve Adorno, T.W. (1995). Aydınlanmanın diyalektiği (Çev.: O. Özügül). Kabalcı Yayınevi.
- Hepkon, Z. (2016). Küreselleşme ve iletişim: Süreklilikler ve kırılmalar. İçinde M. Bostancı (Ed.), Eleştirel medya çalışmaları. 205-218. Anahtar Kitaplar Yayınevi.
- Katz, E., Blumler, J. G., & Gurevitch, M. (1973). Uses and gratifications research. The Public Opinion Quarterly, (37) 509-523.
- Le Bon, G. (1997). Kitleler psikolojisi. Hayat Yayıncılık.
- Lippman, W. (2020). Kamuoyu. Kabalcı Yayıncılık
- Maigret, É. (2013). Medya ve iletişim sosyolojisi (Çev.: H. Yücel). İletişim Yayınları.
- Manovich, L. (2001). The language of new media. Massachusetts Institute of Technology.
- McCombs M. & Shaw, D. L. (1972). The agenda-setting function of mass media. The Public Opinion Quarterly, 36, (2), 176-187. https://doi.org/10.1075/asj.1.2.02mcc
- McLuhan, M., Quentin F. (1968). War and peace in the global village. Bantam Books.
- Mcluhan, M. (1994). Understanding media: the extensions of man. MIT Press.
- McLuhan, M., Fiore, Q. & Agel, J. (2001). The medium is the massage: An inventory of effects. Gingko Press
- McQuail, D. ve Windhal, S. (2005). İletişim modelleri (Çev.: K. Yumlu). İmge Yayınları.
- Murdock, G. (2016). Medya okuryazarlığı ve medya hakları: Eleştirel okumadan yaratıcı işbirliğine. E. K. Durur, (Ed), Medya Okuryazarlığı. (s.91-129). Siyasal Kitabevi.
- Mutlu, E. (2005). Globalleşme, popüler kültür ve medya. Ütopya Yayınları
- Noelle Neumann, E. (2014). Suskunlık Sarmalı Kuramı'nın medyayı anlamaya katkısı. Med- ya, kültür, siyaset (Der. ve Çev.: S. İrvan). Pharmakon.
- Önal, H., İ. (2016). Medya okuryazarlığının topluma getirdiği yenilikler. E.K. Durur, (Ed), Medya okuryazarlığı. (s.79-195). Siyasal Kitabevi.
- Özçetin, B. (2018). Kitle iletisim kuramları: Kavramlar, okullar, modeller. İletişim Yayınları.
- Özdemir, S. (1998). Medya emperyalizmi ve küreselleşme. Timaş Yayınları.
- Peters, J. D. ve Cmiel, K. (2014). Medya etiği ve kamusal alan, medya, kültür, siyaset (Der.: S. İrvan). Pharmakon.
- Pettinelli, M. (2012). Social cognition, personality and emotion. Lulu.
- Ritzer, G. (2011). Toplumun McDonaldlaştırılması: Çağdaş toplum yaşamının değişen karak- teri üzerine bir inceleme (Çev.: Ş. S. Kaya). Ayrıntı Yayınları.
- Smith, P. (2007). Kültürel kuram (Çev.: S. Güzelsarı ve İ. Gündoğdu). Babil Yayınları.
- Stevenson, N. (2008). Medya kültürleri: Sosyal teori ve kitle iletişimi (Çev.: G. Orhon ve B. Aksoy). Ütopya Yayınevi.
- Tezcan, M. (1997). Kültürel antropoloji. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Thompson, John B. (2008). Medya ve modernite (Çev.: S. Öztürk). Kırmızı Yayınları.
- Tutal Cheviron, N. (2006). Medya okur-yazarlığı: erişim sorunu, seyirselleşme ve sansas- yonelleşme. N. Türkoğlu (Ed.), Medya okuryazarlığı, 116-126. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Yaylagül, L. (2006). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Dipnot Yayın- ları.
