Türkiye’de Çocuk ve Siber Zorbalık Davranışı Üzerine Yapılan Çalışmaların Bibliyografik Olarak İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu çalışma, Türkiye’de çocuklara odaklanan siber zorbalık araştırmalarının bibliyometrik analizini ve literatür incelemesini yaparak genel eğilimleri, çalışma amaçlarını ve elde edilen bulguları incelemektedir. Özellikle çocuklar ve gençler arasında siber zorbalık giderek artan bir sorun haline gelmiştir. Siber zorbalık, çevrimiçi ortamlarda kişiye yöneltilen tehdit, aşağılama veya dışlama gibi davranışları içermektedir. Dijital dünyanın paylaşımcı iletişim anlayışı nedeniyle çocukların kişisel bilgilerini ve görüntülerini paylaşmaları, rıza ya da baskılanma sonucu karşı tarafa iletmeleri sonrası siber zorbalık yapma davranışlarında bu paylaşımlar bir malzeme olarak kullanılmaktadır. Çevrimiçi dünyanın etkileşimli yapısı, sosyal medya, dijital oyun, mesajlaşma uygulamaları gibi pek çok platform bu zorbalığın uygulanma zemini olabilmektedir. Dijitalleşmenin getirdiği kolay kullanım, hız, anonimlik, zaman ve mekandan bağımsız olma gibi unsurlar siber zorbalığa bir alan açmaktadır. Çalışmada, Web of Science veri tabanında “cyberbullying” ve “cyber bullying” anahtar kelimeleri kullanılarak Türkiye’de yapılan araştırmalar taranmış, bu kapsamda 186 makale listelenmiştir. Elde edilen makaleler içerisinden çocukları konu edinen çalışmaların bibliyometrik analizi VOSviewer yazılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın bir diğer aşamasında, çalışma grubu çocuklar olan ve 2020-2024 yıllarını kapsayan makalelerin öne çıkan araştırma amaçları ve ulaşılan sonuçlar incelenmiştir. Çalışma sonucunda genellikle siber zorbalık davranışının taraflara psikolojik sonuçları ve psikolojik unsurların siber zorbalıkla ilişkisinin değerlendirildiği görülmüştür. Siber zorbalık davranışları ve mağduriyeti çocukları dijital yaşamda tehdit eden bir unsur olarak çok boyutlu bir şekilde ele alınması gereken toplumsal bir sorun olmaktadır. Bu bağlamda siber zorbalık ve çocuklarla ilgili olarak iletişim pratikleri ve zorbalık, dijital kültür, dijital medya kullanım alışkanlıkları, dijital medya okuryazarlığı, eğitim programları ve farkındalık çalışmaları, çocuk odaklı medya politikaları, dijital ebeveynlik gibi alanlarda çalışmaların artırılması gerekli görülmüştür. Aynı zamanda siber zorbalık ve sonuçları ile birlikte önleyici unsurlara yönelik çalışmaların daha fazla sayıda yapılmasının önem taşıdığı vurgulanmıştır.
Keywords
Abstract
This study examines the bibliometric analysis and literature review of cyberbullying research focused on children in Turkey, exploring general trends, research objectives, and findings. Cyberbullying has increasingly become a significant issue, particularly among children and adolescents. It involves behaviors such as threats, humiliation, or exclusion directed at individuals in online environments. Due to the participatory communication culture of the digital world, children's sharing of personal information and images-either voluntarily or under pressure-often becomes material used for cyberbullying. The interactive nature of the online world, facilitated by platforms such as social media, digital games, and messaging applications, provides a fertile ground for such bullying behaviors. Features like ease of use, speed, anonymity, and independence from time and location, inherent in digitalization, create an enabling environment for cyberbullying. In this study, research conducted in Turkey was identified through a search in the Web of Science database using the keywords “cyberbullying” and “cyber bullying,” resulting in a list of 186 articles. Among these, a bibliometric analysis was conducted using the VOSviewer software for studies specifically focusing on children. Another stage of the study analyzed the prominent research objectives and findings of articles published between 2020 and 2024 with a study group consisting of children. The results indicate that cyberbullying behaviors and their psychological consequences for victims, as well as the relationship between psychological factors and cyberbullying, are frequently examined. Cyberbullying behaviors and victimization emerge as societal issues that pose significant threats to children in the digital world and require a multidimensional approach. In this context, there is a pressing need for further studies in areas such as communication practices, bullying, digital culture, media consumption habits, digital media literacy, educational programs, and awareness campaigns. Research focusing on child-centered media policies and digital parenting is also necessary. Moreover, it is crucial to conduct studies on preventative measures and the implications of cyberbullying.
