Ahilik Kültürü ve Bir Araya Gelme ve Çalma Söyleme Geleneği: Çankırı ve Şanlıurfa'nın Karşılaştırmalı Örneği
Author:
Abstract
Türklerin Anadolu’ya gelmesi ve yerleşik hayatı benimsemesiyle esnaf arasında 13. Yüzyıldan başlayıp bugüne kadar devam eden Ahilik teşkilatı çeşitli farklılıklara uğrasa da, özellikle Çankırı’nın yaran meclisi ve Şanlıurfa’nın sıra gecelerinde bu geleneği yaşattığına dair bilgiler, bu makalede yansıtılmaya çalışılmıştır. Ahilik geleneğinin tarihi boyutu ve günümüze nasıl ulaştığı konusundaki bilgilere ayrıntılı olarak yer verilmiş, Ahiliğin içinde yer alan sohbet kültürünün boyutları ele alınmıştır. Yaren ve sıra gecesi toplantılarının daha önceleri sahip olduğu özelliklerle bugün devam eden özellikleri arasında bağlantı kurulmuş, aynı zamanda neden değişime uğradıkları ve bugün nasıl devam ettirildikleri konusunda açıklamalar yapılmıştır. Daha çok da bu toplantıların fiziksel boyutlarının ele alındığı bu makalede; yaran meclisinin ve sıra gecesinin toplumsal, ahlaki yönlerinin yanı sıra; icra edilen müziklerine, makamlarına, işleyiş biçimlerine kadar her türlü boyutuna yer verilmiş, böylece her iki topluluğun da benzer ve farklı yönlerine ulaşılması için araştırmaya gidilmiştir. Son olarak da bu benzer ve farklı yönlerinin ortaya konulabilmesi için bu toplantıların karşılaştırmalı bir şekilde ele alınması için çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
This article attemps to illustrate that although the tradition of Ahi Community (which started in the 13th century among tradesmen after the Turks had come to Anatolia, adopted a settled life and went on until nowadays) has experienced various changes since then, especially Yaran Community in Çankırı and traditional gatherings (Sıra Gecesi) in Şanlıurfa maintain this tradition. Information regardıng the historical side of “Ahilik” tradition and how it reached the modern tımes was discussed in a detailed way. The dimensions of these social gatherings began with “Ahilik”. The similarities of past and present characteristics of “Yaren” and “Sıra Gecesi” gatherings are treated in this article. Also, the article explains how and why they have become different and how they are carried on today. Furthermore, it explores the structure, the social and ethical sides of both the Yaran Community and the Sıra Gecesi, as well as presenting the particularities of their musical styles, in order to find the common and different aspects of the two cultural gatherings.