“Derleme Sözlüğü’ne Katkılar” Başlıklı Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme

Author:

Year-Number: 2022-33
Yayımlanma Tarihi: 2022-06-10 22:19:31.0
Language : Türkçe
Konu : Dilbilimi
Number of pages: 72-83
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Ağızlar dilin geçmişten günümüze bağlantısını sağlayan en önemli kaynaklardır. Tarihî dönemlerden itibaren kullanılan fakat yazıya aktarılmayan birçok sözcük halkın hafızasında yaşamaktadır. Türk dilinde bu sözcüklerin toplu olarak bir arada bulunduğu en önemli kaynak Derleme Sözlüğü’dür. Sınırlı zaman diliminde kısıtlı imkânlar altında hazırlanan bu sözlükte birçok sözcüğün anlamını ve kullanıldığı yöreyi görmek mümkündür. Hazırlandığı süre içerisinde bazı bölgelere ulaşılamaması veya o bölgedeki kişilerin derleme faaliyetlerine yeterince katılmaması vb. sebeplerden dolayı sözlükteki söz varlığında ve mevcut sözcüklerin anlamlarında birtakım eksiklikler bulunmaktadır. Bu eksiklikleri gidermek amacıyla “Derleme Sözlüğü’ne Katkılar” ifadesinin yer aldığı birçok yayın yapılmıştır. Bu çalışmada Derleme Sözlüğü’ne katkı sağlamak amacıyla 2002-2021 yılları arasında yazılan 20 bilimsel yayın, içeriği, kullanılan yöntem, Derleme Sözlüğü’ne eklenen sözcük sayısı, kullanılan transkripsiyon işaretleri açısından tanıtılmıştır. Daha sonra bu yayınlardan yola çıkılarak ortak ve ayrışan yönler tespit edilmeye çalışılmıştır. Ağız araştırmalarında görülen birtakım eksikliklerin Derleme Sözlüğü’ne yapılan katkı çalışmalarında da bulunduğu tespit edilmiştir. Bu eksikliklerin giderilebilmesi ve alana katkı sağlayacak yazılarda bir birliktelik olması adına bazı öneriler sunulmuştur.

Keywords

Abstract

Dialects are the most important sources that provide the connection of the language from the past to the present. Many words that have been used since historical times but were not written down live in the memory of the people. Compilation Dictionary is the most important source of these words together in Turkish language. It is possible to see the meaning of many words and the region where they are used in this dictionary, which was prepared under limited opportunities in a limited time period. Not being able to reach some areas during the preparation period or not participating enough in the compilation activities of the people in that region, etc. There are some deficiencies in the vocabulary in the dictionary and in the meanings of the existing words. In order to eliminate these deficiencies, many publications have been made with the phrase "Contributions to the Compilation Dictionary". In this study, in order to contribute to the Compilation Dictionary, 20 scientific publications written between  2002-2021 were introduced in terms of their content, the method used, the number of words added to the Compilation Dictionary, and the transcription signs used. Then, based on these publications, common and divergent aspects were tried to be determined. It has been determined that some of the deficiencies seen in the dialect researches also stand out in the contribution studies made to the Compilation Dictionary. In order to eliminate these deficiencies, some suggestions have been presented in order to create a unity in the articles that will contribute to this field.

Keywords