Author:
Abstract
Seyahatnameler coğrafya, dilbilim, edebiyat, tarih ve benzeri bilim dallarıyla ilişkili coğrafyanın zengin kültürel birikimini yansıtır. Bu bilgi yoğunluğunun gelecek nesillere yansıtılabilmesi dilsel bir yaklaşımla araştırılabilecek bir konudur. Seyyahın anlatım dili, söylem biçimi, verdiği örnekler, akıcılığı, etkisi ve sorumluluğu, fıkranın anlatımı kuşaklar arası bir köprü olarak incelenmeye değerdir. Bu bağlamda Evliyâ Çelebi’nin Seyahat ismi farklı disiplinler tarafından araştırılmış ve farklı şekillerde yorumlanmıştır. Evliyâ Çelebi’nin bu anlatı planında zaman zaman boşluklar vardır ve Evliyâ Çelebi sözlü gelenekten ve yazılı kaynaklardan bilgi aldığında bu boşluklar doldurulur. Bilgiye ulaşamama veya yeterli bilgiye sahip olamama, çalışmanın söylem içinde geliştirilmesi gerektiğini haklı kılmaktadır. Araştırma kapsamında Türkiye’de seyahat konusunda bir söylem analizi çalışması yapılmıştır. Çalışmada, yazarın sıklıkla kullandığı kavramları kelime ve cümle düzeyinde kapsayan bu çalışmada, eleştirel söylem yöntemi kullanılarak Evliya Çelebi Seyahat’in adı incelenmiş ve yazarın ideolojisi belirlenmeye çalışılmıştır. Eleştirel söylem yöntemi olarak Türkçe literatürde yaygın olarak kullanılmadığı için özgün bir çalışma fırsatı sunan bir yöntemdir. Bu yöntemin karşılaştırmalı bir vaka çalışması mevcut değildir. Bu çalışmada, yöntem düzeyinde eleştirel söylem stili uygulanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda yöntemin kapsamını genişletebilecek ve bu yönde yapılacak çalışmalara katkı sağlayabilecektir. Yazarın üslubu ve ideolojisinin sadece tek bir çalışma ile değil, farklı konulardaki farklı eserler ayrıntılı olarak incelenerek de belirlenebileceği düşünüldüğünde, çalışmaya karşılaştırmalı olarak bakmak daha sağlıklı görülmüştür.
Keywords
Abstract
Travelogues reflect the rich cultural accumulation of geography in relation to geography, linguistics, literature, history and similar fields of science. The ability to reflect this density of information for future generations is a topic that can be explored using a linguistic approach. The traveller’s language of expression, the form of discourse, the examples, the fluidity, the influence and the responsibility as well as the narration of the epic are worth seeing as a bridge between the generations. In this context, Evliya Çelebi’s travel book was researched by various disciplines and interpreted in different ways. From time to time there are gaps in this narrative plan of Evliyâ Çelebi, as Evliyâ Çelebi receives information from oral traditions and written sources, these gaps are filled. As part of the research, a discourse-analytical study on the subject of traveling in Turkey was carried out. The study examined Evliya Çelebis Seyahatname using the critical discourse method and sought to identify the author’s ideology, which encompasses the concepts that the author often uses at the word and sentence level. As a method of critical discourse, it is a method that offers the opportunity to work in a unique way as it is not widely used in Turkish literature. A comparative case study on this method is not available. This study tried to apply the critical discourse style at the method level. In this context, it can broaden the scope of the method and contribute to studies in this direction. Since the author’s style and ideology can not only be determined by a study, but also by examining different works on different topics in detail, it was considered healthier to look at the study comparatively.