Author :
Abstract
Marmara Bölgesi’nin Trakya Yarımadası’nda yer alan Çorlu ilçesi, idari bakımdan Tekirdağ iline bağlıdır. İlçe doğusundan İstanbul ili, kuzeyinden Çerkezköy ve Ergene, batısından Muratlı ve Süleymanpaşa, güneyinden Marmaraereğlisi ve Marmara Denizi ile çevrilidir. İlçede arazi yapısı hafif dalgalı bir topoğrafya özelliği gösterir. 63 yıllık (1958-2021) ortalamalara göre Çorlu’da yıllık ortalama sıcaklık 13,1 °C ve yıllık yağış ortalaması 576,6 mm dir. İlçede yıl boyunca kuzey sektörlü rüzgarların frekansı (%57,7) diğer yönlere göre daha yüksektir. Yıllık egemen rüzgâr %53,9 frekansla N22,5°E yönünden esmektedir. Tekirdağ ilinin en kalabalık ilçesi olan Çorlu’nun 2021 yılı nüfusu 284.907 kişidir. Bu nüfusun 275.734 kişisi (%96,8) şehir merkezinde, 9.173 kişisi (%3,2) kırsal kesimde yaşamaktadır. Yine toplam nüfusun %51’i (145.330 kişi) erkek, %49 (139.577 kişi) kadın nüfustan oluşmaktadır. İlçede sanayileşme ve sosyo-ekonomik gelişmelere koşut başta hava kirliliği olmak üzere çeşitli çevre sorunları yaşanmaktadır. İnsan sağlığı açısından son derece önemli olan bu sorunlardan biri de hava kirliliğidir. Çorlu ilçesine 2017 yılı sonunda T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Marmara Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü tarafından kent merkezinde ve Organize Sanayi Bölgesi’nde olmak üzere iki adet Hava Kalitesi İzleme İstasyonu kurulmuştur. Bu istasyonlarda PM10, PM2.5, SO2, NO2, NOX, O3 emisyon ölçümü yapılmaktadır. Çorlu ilçesinde 2017-2022 yılları arasındaki yıllık ortalama konsantrasyon değerleri partikül madde PM10 40,85 µg/m3, PM2,5 16,61 µg/m³, kükürtdioksit (SO2) 18,34 µg/m3, azotdioksit (NO2) 28,78 µg/m3, azot oksit (NOX) 49,49 µg/m3 ve ozon (O3) 36,00 µg/m3 tür. Bu çalışmada Çorlu ilçesinde görülen hava kirliliğinin ve hava kirliliğine etki eden doğal ve beşerî faktörlerin coğrafi açıdan değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Çorlu district, located in the Thrace Peninsula of the Marmara Region, is administratively affiliated to the province of Tekirdağ. This district is surrounded by İstanbul province on the east side, Çerkezköy and Ergene on the north side, Muratlı and Suleymanpaşa on the west side, Marmaraereglisi and Marmara Sea on the south side. The land structure has a slightly undulating topography. According to the 63 (1958-2021) annual average in Çorlu, the annual average temperature is 13,1 °C and the annual average precipitation is 576,6 mm. The frequency of the north winds (57,7%) blow much more than the other ways in the district during the year. The annual dominant wind blows in the direction of N22,5°E with a frequency of 53,9%. The population of Çorlu, which is the most populous district of Tekirdag province, is 284.907 in 2021. 275.734 number of this population (96,8%) are inhabited in the city, 9.173 number of this population (3,2%) are inhabited in the country side. Beside this, 51% (145.330) of the total population consisted of males, while the other 49% (139.577) of the total population consisted of females. Various environmental problems, particularly air pollution, are experienced, parallel to industrialization and socio-economic developments in the district. One of the human health problems is air pollution which is quite important argument for human being. Two air quality monitors stations have set up by Marmara Clean Air Management governed by Turkish Republic Ministry of Environment and Urbanisation. One of them is located in the city center and the other one is located in Organized Industrial Site. PM10, PM2.5, SO2, NO2, NOX, O3 emission measurements are being done in these monitor stations. Annual average concentration values between 2017-2022 in Çorlu district are particulate matter PM10 40,85 µg/m3, PM2.5 16,61 µg/m3, sulfur dioxide (SO2) 18,34 µg/m3, nitrogen dioxide (NO2) 28,78 µg/m3, nitrogen oxide (NOX) 49,49 µg/m3 and ozone (O3) 36,00 µg/m3. In this study, it has been aimed to evaluate the air pollution and the natural and human factors affecting air pollution geographically in Çorlu district.
Keywords
- Akan, D. S. ve Morcalı, M. H. (2017). Kahramanmaraş hava kirliliği kaynaklarının izlenmesi ve belirlenmesi. KSU Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20 (2), 105115.
- Ardel, A., Kurter, A. ve Dönmez, Y. (1965). Klimatoloji tatbikatı. İstanbul Üniv. Yay. No: 1123, Edebiyat Fak. Coğ. Enst. Yay. No: 40.
- Aydınöz, E. (2015). Şanlıurfa hava kirliliğinin Chimere Modeli ile incelenmesi (Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Bozyiğit, R. (1996-1997). Konya’da hava kirliliği. Marmara Coğrafya Dergisi, 1, 335- 346.
- Buldur, A., D ve Sarı, S. (2018). Sıcaklık terselmesinin hava kirliliğine etkisi (Isparta şehir merkezi örneği). Turkish Studies, 13 (3), 163-179. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12858.
- Chen, T., Gokhale, J., Shofer, S. & Kuschner, W. G. (2007). Outdoor air pollution: Nit- rogen dioxide, sulfur dioxide, and carbon monoxide health effects. The American Journal Of The Medical Sciences, 333 (4), 249-256, DOI: 10.1097/MAJ.0b013e31803b900f.
- Çiçek, İ., Türkoğlu, N. ve Gürgen, G. (2004). Ankara’da hava kirliliğinin istatistiksel analizi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,14(2), 1-18.
- Eroğlu, İ. ve Bozyiğit, R. (2015). Aliağa ilçesindeki (İzmir) çevre sorunlarının coğra- fi açıdan değerlendirilmesi. İçinde S. Şahin, A. Uzun, S. Aslan, B. Orhan (Ed.). Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi (21-23 Mayıs 2015) Bildiriler Kitabı (s.184-194). Pegem Akademi.
- Eroğlu, İ. (2022). Süleymanpaşa (Tekirdağ) ilçesinde hava kirliliğini etkileyen fak- törler ve kirletici değerleri. İçinde Ö. Narinç (Ed.). Uluslararası Toplumsal Araştırmalar Kongresi (04-06 Mart 2022) Tam Metin Bildiriler Kitabı (s.186216). Anakara Yayıncılık, ISBN: 978-605-70777-2-1.
- Fıçıcı, M. (2017). Çorlu ilçesi kent atmosferinde partikül maddelerin metalik kompo- zisyonunun ve kaynak katkılarının belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Garipağaoğlu, N. (2003). Türkiye’de hava kirliliği sorununun coğrafi bölgelere göre dağılımı. Doğu Coğrafya Dergisi, 8(9), 55-77.
- Gönençgil, B. (1993). İstanbul’da hava kirliliği problemi ve klimatik faktörlerin bu kirliliğe etkileri. İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 10,97-103.
- İbret, B. Ü. ve Aydınözü, D. (2009). Şehirleşmede yanlış yer seçiminin hava kirliliği üzerine olan etkisine bir örnek: Kastamonu şehri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi, 18, 71-88.
- Keser, N. (2002). Kütahya'da hava kirliliğine etki eden topografik ve klimatik fak- törler. Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 69-100.
- Koç, T. (1998). Isıtma dönemi özellikleri ve Balıkesir’de uygulaması, Türk Coğrafya Dergisi, 33, 319- 335.
- Koçman, A. (1993). Türkiye iklim. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:72.
- Kopar, İ. ve Zengin, M. (2009). Coğrafi faktörlere bağlı olarak Erzurum kentinde hava kalitesinin zamansal ve mekânsal değişiminin belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi, 53, 51-68.
- Oğuz, K. (2020). Nevşehir İlinde Hava Kalitesinin ve Meteorolojik Faktörlerin Hava Kirliliği Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2), 391-404, DOI:10.21324/dacd.686052.
- Stone V. (2000). Environmental air pollution. American Journal Of Respiratory And Critical Care Medicine, 162, S44-S47. https://doi.org/10.1164/ajrccm.162.supplement_1.maic-12.
- Sungur, K. A. ve Gönençgil, B. (1997). Çeşitli iklim elemanlarının hava kirliliği üze- rine etkileri, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6, s. 337-345.
- Şahin, C. (1989). Hava kirliliği ve hava kirliliğini etkileyen doğal çevre faktörleri. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 1(1), 194-208.
- T.C Sağlık Bakanlığı (2012). Hava kalitesi ve sağlık. Türk Toraks Derneği, Ankara: Anıl Matbaacılık, https://toraks.org.tr/site/sf/books/2021/06/2e17819e17688c32fe0df62b 0fcb7219ce6b492b03da8c89af899ce1fea7bd6b.pdf. (Erişim Tarihi:10.10.2022).
- T.C. Tekirdağ Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (2020). Tekirdağ İli Temiz Hava Eylem Planı, THEP (2020-2024). (https://webdosya.csb.gov.tr/db/tekirdag/menu/temiz-hava-eylem-plani2020-2024-s_20201016045422.pdf. (Erişim Tarihi:10.10.2022).
- T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (2022). 2021 Trafik ve Ulaşım Bilgileri, Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı Ulaşım Etütleri Şubesi Müdürlüğü, (https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Istati stikler/TrafikveUlasimBilgileri/21TrafikUlasimBilgileri.pdf. (Erişim Tari
- Taş, F. (2006). Hava kirliliği ve Kastamonu şehir merkezi için değerlendirme (Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Tecer, L. H., Tağıl, Ş. ve Fıçıcı, M. (2018). Çorlu (Tekirdağ) hava kirliliğinden etkile- niyor mu? European J. Eng. App. Sci. 1(1), 1-8.
- TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (2022). 2021 Hava kirliliği raporu. https://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/ce572024deebe2d_ek.pdf. (Erişim Tarihi:10.10.2022).
- TUİK (2022). Çorlu Mahalle Nüfusları. (https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr. (Erişim Tarihi:10.10.2022).
- Yatkın, S. ve Bayram, A. (2007). İzmir havasında partikül madde kirliliği: Ölçüm ve değerlendirme. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), 15- 27.
- URL1: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=12188&MevzuatTur=7 &MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi:10.10.2022).
